نظام آموزشی جالب فنلاند

 

سیستم آموزشی فنلاند در سطح بالایی قرار دارد. فاصله مابین نتایج آموزشی مدارس مختلف، کم می باشد و تقریبا همه افراد در زمان مقرر شده، تحصیلات مقطع ابتدایی را به پایان میرسانند. تحصیلات مقطع پیش دبستانی، مقطع ابتدایی و مقطع متوسطه رایگان می باشد، و همچنین پس از آن نیز بیشتر تحصیلات، رایگان هستند. هدف این است که همه افراد بدون بستگی داشتن به سطح درآمد خانواده، امکان دریافت تحصیلات با کیفیت را داشته و تبدیل به یک شهروند فعال شوند.

پرورش خردسالان، آموزش پیش دبستانی، آموزش مقطع ابتدایی، تحصیلات مقطع متوسطه و تحصیلات عالی جزو این سیستم آموزشی می باشند. آموزش بزرگسالان به افراد بزرگسال اختصاص داشته و شامل امکانات تحصیلی زیادی از مقطع ابتدایی تا تحصیلات عالی می باشد.

آیا شادی نمی تواند هدف آموزش باشد؟

 

فنلاند به مدت دو دهه، حائز رتبه نخست جهان در تعلیم و تربیت است. چه رازی در پس این موفقیت نهفته است؟ پاسخ آن، معجزه فنلاندی است؛ یعنی به تأخیر انداختن آموزش های رسمی و توجه ویژه به بازی و شادی و تحرک بدنی در مهد و مدرسه. در فنلاند و در سطح پیش دبستان یعنی قبل از 7 سالگی، هیچگونه آموزش رسمی (خواندن و نوشتن و حساب کردن) وجود ندارد و تاکید بر بازی های خلاق، فعالیت های بدنی و ارتباطات اجتماعی است. به گونه ای که روزانه حداقل 90 دقیقه صرف بازی و فعالیت های بدنی در حیاط مهد و کودکستان می شود.
بر اساس تجربه زیسته نگارنده و به قول فنلاندی ها: ما برای آموزش دادن به کودکان و نوجوانان، عجله نداریم.

شایان توجه است، فنلاندی ها آموزش رسمی (دوره ابتدایی) را هم به نرمی و به آهستگی شروع می کنند؛ فنلاند دارای کوتاه ترین روزهای مدرسه در میان همه کشورهای جهان است. هفته مدرسه در مدارس ابتدایی فنلاند، 18 تا 20 ساعت است.

جان کلام این است که نظام آموزشی فنلاند در سطح پیش دبستان و دبستان بدنبال آزمون و آموزش های رسمی نیست؛ ایجاد بسترهای تربیتی و اطمینان از شاداب بودن کودکان و تربیت انسان های سالم، خلاق، کارآفرین، اجتماعی و مسئولیت پذیر، اهدف ملی تعلیم و تربیت فنلاند است.

 

آيا شادی مخل یادگیری است؟

 

خانم نل نادينگز فيلسوف تربيتي پرآوازه جهان، در کتاب جديد خود تحت عنوان “شادي و تعليم و تربيت” مقدمه را با اين پرسش آغاز مي کند: چرا تعداد بسيار زيادي از انسان هاي تيزهوش و خلاق که جماعت سرشناس شان، بر جهان و پیشرفت های آن تاثیر گذار بودند، از مدرسه متنفر و فراری بودند؟ در پاسخ مي گويد: چرا با وجود نظاره کردن اين مصيبت اثبات شده (تنفر کودکان نخبه از مدرسه)، باز اصرار مي کنيم که اين بدبختي را با اين عذر و بهانه قديمي توجيه کنيم که “اي شاگرد من، تو روزي به خاطر اين سخت گيري ها، از من قدرداني خواهي کرد”. هنگامی که این جمله نادینگز را می خواندم، یک لحظه تصور کردم که خانم نادینگز راجع به فرهنگ حاکم بر مدارس ما (ایران) صحبت می کند.

نادينگنر در ادامه و در پاسخ به والدين و معلمان سخت گيرمي گويد که موفقيت هاي آتي کودکان در زندگي شخصي و شغلي، مديون سختی دیدن و بدبختي کشيدن بچه ها در خانه و مدرسه نيست.

در اکثر فرهنگ ها (به غلط) این را ارزش می دانند که کودکان را عادت مي دهند شادي و خوشحالي را به وقت ديگر موکول کنند و آن را به تأخير بيندازند؛ نادينگز بيان مي کند که بر اساس تجربه بيش از پنجاه سال تدريس و مادري، متوجه شدم که همه کودکان (حتي بزرگسالان) زماني که شادند، بهترين عملکرد را در يادگيري دارند. البته اقرار مي کند که شيوه هاي برخورد و تدريس سخت گيرانه و ناملايم نيز مي تواند منجر به پيشرفت تحصيلي شود؛ اما اين گونه پيشرفت، مبتني بر تمرين و تکرار بي رحمانه و در نتيجه حفظ کردن و يادگيري طوطي وار است و می تواند ماندگار نباشد. برخي نیز معتقدند که ايجاد محيط شاد براي کودکان و آزاد گذاشتن آنها، منجر به ايجاد چالش و کشمکش و ستيز در مدرسه مي شود؛ به قول نادينگز، چالش و کشمکش نيز بخشي از زندگي و يادگيري است و لازمه پرسشگري و راه رسيدن به دانش و شايستگي است.

یک روایت تربیتی از جان لنون: خواننده و ترانه ساز انگليسي و بنيان گذار موفق ترين گروه موسيقي پاپ در جهان (گروه بيتلز). به نقل از لنون: هنگامي که يک کودک 5 ساله بودم، مادرم هميشه به من مي گفت که شادي، راز گشايش زندگي است. زماني که به مدرسه رفتم، آنها در برگه از من پرسيدند وقتي که بزرگ شدي مي خواهي چه کاره شوي؟ من نوشتم: مي خواهم شاد باشم. آنها مسخره ام کردند و به من گفتند که شما سئوال را نفهميدي. من در جواب شان گفتم: شما هم زندگي را نفهميديد.

 

آیا مدرسه شاد، واقعیت است یا رویا؟

 

از پژوهش جهانی یونسکو با موضوع مدرسه شاد 5 عامل اساسی استخراج شده که بیشترین تأثیر را بر شاداب سازی مدرسه و دانش آموزان دارد:
1) داشتن ارتباطات و دوستان نزدیک در اجتماع مدرسه؛
2) وجود فضای آموزشی صمیمانه و دوستانه؛
3) ایجاد شرایط برای آزادی و خلاقیت و مشارکت یادگیرنده؛
4) ایجاد بستر برای کار گروهی و روحیه همکاری؛
5) داشتن معلمان مهربان و متین، خوش برخورد و خوش بین.
از باب مثال، مدارس ژاپن اغلب چنین پاسخی به پرسشگر یونسکو دادند که مدرسه شاد، محیطی است لبریز از لبخند و خوش و بش روزانه و احترام متقابل؛
مدارس چین پاسخ دادند که مدرسه شاد، جایی است که دانش آموزان آزادی کافی دارند و تحت فشار و استرس امتحانات نیستند؛
پاسخ مدارس کره جنوبی این بوده: مدرسه شاد مکانی است که به یادگیرندگان اجازه رؤیاپروری و خیال پردازی می دهد و عاری از رفتارهای پرخاشگرانه است؛
مدارس روسیه هم اینگونه جوابی دادند که در مدرسه شاد، نظم و انظباط و رفتارهای سنجیده حاکم است.

در این پژوهش، همچنین 5 عامل بازدارنده هم شناسایی شده که مدرسه را ناشاد می سازد:
1) وجود خشونت و ناامنی در محیط مدرسه؛
2) تحمیل ساعات بلند درسی و تکالیف زیاد بر دانش آموزان و استرس ناشی از امتحان و نمره؛

3) وجود جو یادگیری رقابتی و مسموم در مدرسه؛
4) وجود معلمان با ویژگی های منفی ازجمله بداخلاقی، بدبینی، سختگیری، نامهربانی، بی عدالتی و محافظه کاری؛
5) وجود روابط و رفتارهای نامثبت در مدرسه ازجمله خودخواهی و بی توجهی

وجود این عوامل در مدرسه موجب ایجاد حس ترس و تنهایی، بی اعتمادی، سلب اعتماد به نفس، تنش و استرس، و کاهش علاقه و میزان یادگیری در دانش آموزان می شود.

از مجموع صحبت ها، می توان چنین نتیجه گرفت که مدرسه شاد، مدرسه واقع نگری است که به جای آرزوهای بزرگسالانه و نگاه به آینده دور و نامحتمل، تأکیدش بر زمان حال و رویاهای کودکانه است؛ و مدرسه کل نگری است که به جای رشد تونلی و طولی کودک (آموزش کودک در یک مسیر باریک و با تأکید بر یک هدف ویژه و یک بعد خاص از رشد)، رشد عرضی و همه جانبه را رسالت خود قرار دهد و به قول اشتاینر (بنیانگذار مدارس والدورف): خاک مدرسه را برای همه جنبه های رشد از جمله روانی- عاطفی (قلب)؛ ذهنی-عقلانی (مغز)؛ و بدنی-حرکتی (تن) غنی می سازد. در پایان بیایید این شعار را سر دهیم که: کودکان شاد، بهتر می آموزند.

دکتر علی حسینی خواه-هیات علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه خوارزمی و عضو هیات مدیره انجمن مطالعات برنامه درسی ایران

 

ساختار آموزشی

 

برنامه هاي آموزش پيش دبستاني که عمدتا در مهدكودك ها وكودكستان ها به كودكان رده هاي سني0تا6سال ارائه مي گردد.علاوه براين،مراكز مراقبتي روزانه خانوادگي نيز جهت نگهداري و مراقبت از کودکان مادران شاغل داير مي باشند.كودكان رده هاي سني 6 تا 7 سال  نيز قادر به پيگيري آموزش خود در مراکز پيش دبستاني يا مدارس جامع مي باشند.مدارس جامع،مدارسي مي باشند که آموزش در آن 9 سال به طول مي انجامد.در اين مدارس همچنين آموزش پيش دبستاني به کودکان رده سني6سال عرضه ميگردد.

مقطع تکميلي متوسطهLUKIO ،که مدت زمان سه سال آموزش عمومي به طول انجاميده و سرانجام به آزمون نهايي سراسري منتهي مي گردد.آموزش مقدماتي حرفه اي(آموزش3-2 ساله) که در مدارس فني وحرفه اي تخصصي يا چند رشته اي ارائه مي شود. آموزش عالي فني و حرفه اي (آموزش5-3 سال) که معمولاً در دانشكده هاي تخصصي عرضه مي گردد كه مي توان يا پس از مدرسه جامع و يا پس از اتمام تحصيلات مقطع متوسطه درآن حضوريافت. مدارک كار آموزي دوره هاي مذکور به صورت روش جايگزين عرضه مي شود.

به طور کلي ميتوان گفت که ساختارآموزشي کشور فنلاند بر ساختار ذيل استوار مي باشد:

 

 آموزش پايه

 

نوع مدارس عرضه كننده اين آموزش(مدارس جامع)

مدت برنامه : 9 سال

طي مقاطع سني7 تا 16 سال

گواهينامه يا ديپلم اعطايي(گواهي فراغت از تحصيل)

 

 آموزش تکميلی متوسطه

 

مدرسه عمومي است كه به آزمون نهايي سراسري منتهي مي شود. در اين آزمون صلاحيت ورود به كليه اشكال آموزش عالي تعيين مي گردد .

نوع مدارس عرضه كننده اين آموزش LUKIO/ GYMNASIET

مدت برنامه : 3 سال

طي مقاطع سني16تا19 سال

گواهينامه يا ديپلم اعطايي(گواهي قبولي در آزمون نهايي)

 

 آموزش فنی و حرفه ای

 

نوع مدارس عرضه كننده اين آموزش Ammatillinen Koulutus / Yrkesutbildning

مدت برنامه : 3 سال

طي مقاطع سني16 تا 19 سال

گواهينامه يا ديپلم اعطايي(گواهي آموزش حرفه اي مقدماتي)،(گواهي آموزش حرفه اي پيشرفته)،

(گواهي آموزش حرفه اي تخصصي)

 

آموزش پيش دبستانی

 

ساختار آموزشی

 

آموزش پيش دبستاني باحمايت شهرداريها به کودکان رده هاي سني6-1سال در مراكز آموزشي با عنوان«Paivakoti»ارائه ميگردد.در اين مراکز کودکان خود به گروههاي سني 1تا 2 سال و 3 تا 6سال تقسيم مي گردند.

از کودکان زير1سال برخوردار ازمادران شاغل نيزتا مدت1سال با ضمانت كاركرد شغلي والدين در خانه نگهداري مي شود. مطابق قانون فنلاند، پرستاري از كودكان برخوردارازمادران شاغل،درصورت تقاضا حداكثرتا سن3سالگي الزامي است.حضورکودکان در مراکز مراقبتي Paivakotiبه صورت نيمة روز يا تمام روز با تغذيه گرم آنان توسط پرستاران کودک مي باشد.

شهريه مراکز فوق، از رايگان تا3000 دلار در ماه با توجه به شغل والدين متفاوت است.

خانواده هاي برخوردار از فرزند دوم و ….. نيز درصورت ثبت نام 2يا تعداد بيشتر از کودکان خود درمراکز فوق،از تخفيف دولتي بهره مند مي گردند. معلمين مراکزPaivakoti ملزم به گذراندن دورة آموزشي3 ساله درحوزه آموزش کودکان و روانشناسي کودک مي باشند.مراکزي تحت عنوان«neuvola» نيز به عنوان كلينيك درماني،به مراقبت پزشكي از کودکان خردسال در مراکز آموزش پيش دبستاني و ارائه خدمات مراقبتي قبل و پس از زمان تولد، مبادرت مي نمايند.گفتني است که اغلب اين مراکزدرنزديكي و گاهي درخودمراكزPaivakoti مستقرمي باشند.

حضورکودکان در مراکزPaivakoti اجباري نيست،اما با توجه به درآمدسرانه شهروندان فنلاندي و كيفيت بالاي خدماتي، شهريه نازل اين مراکز و شاغل بودن اغلب مادران فنلاندي، بسياري ازخانواده هاي فنلاندي،مبادرت به سپارش کودکان خوددرچنين مراکزي مي نمايند.

جامعيت اين امر تا بدان حد است که حتي از آندسته ازکودکاني كه از آنان درخانه مراقبت مي شود، به صورت نيمه روزي درمراکزPaivakoti ثبت نام به عمل مي آيد.

طبق آمار بدست آمده طي سال 1990، سالانه از بالغ بر250000 کودک رده هاي سني3 تا 6 سال و بالغ بر 70000 کودک ديگر رده هاي سني در مراکز Paivakoti ثبت نام به عمل مي آيد. در کشور فنلاند، مهدهاي كودك مطابق قانون و مصوبه مهد كودك ها اداره مي شوند.

 نظام مهد كودك تحت سرپرستي وزارت بهداشت و امور اجتماعي قرار داد.

مسئوليت سازمان دهي مهد كودك ها بر عهده بخش خدمات اجتماعي ادارات محلي است. مطابق قانون، شهرداري ها نيز ملزم به احداث تعداد مکفي از مهدهاي كودك در جهت برآورده سازي نياز آموزشي رده هاي سني6-0سال مي باشند.خدمات پيش دبستاني، در زمره خدمات اجتماعي است كه شهريه آن برحسب درآمد والدين و تعداد افراد خانواده تعيين مي گردد.

کليه كودكان زير رده سني3سال درصورت تمايل والدين،ازحق حضور درمهدهاي كودك برخوردار مي باشند.درغير اين صورت، والدين، حق مراقبت از کودک از شهرداري دريافت نموده و متناسب با سليقه خود به مراقبت روزانه از کودک مبادرت مي نمايند.

از آنجاييکه ظرفيت محدود مهدهاي كودك، پذيرش كودكان بالاي3 سال را با مشکل مواجه ساخته است، از اين روي، اولويت با كودكاني است كه به دلايل آموزشي يا اجتماعي نيازمند به بهره مندي از امکانات مهد كودك مي باشند.

از جمله مهمترين برنامه هاي مراقبتي مهدهاي کودک در فنلاند مي توان به برنامه هاي مراقبتي روزنامه مهدهاي كودك و برنامه هاي مراقبتي روزانه خانگي اشاره نمود.

مراقبتهاي روزانه عمدتا بر بازي هاي برنامه ريزي شده در زمين بازي مشتمل مي گردد.هدف مراقبتهاي روزانه حمايت از والدين در فرايند تربيت كودك و ارتقاء رشد و آموزش متعادل كودكان خردسال مي باشد.

حداكثر زمان مراقبت روزانه در مراكز تمام وقت وپاره وقت به ترتيب10و 5ساعت است.مراكز مراقبتي روزانه معمولاً 5 روز در هفته فعال مي باشند.

ساعات كاري اين مراکز معمولاً از6/30 صبح تا5/30 بعد از ظهر است.

اما بسته به نياز موجود،ترتيبات ديگري نيزقابل اتخاذاست. کادرمراكز مراقبتي روزانه برمربيان آموزشي،مربيان پرورشي، پرستاران كودك و ديگر مختصصين مراقبت از كودك مشتمل مي گردد.

مربيان آموزشي مراکز مراقبتي روزانه، ملزم به گذراندن دوره آموزش3 ساله تربيت معلم در يکي از موسسات آموزش عالي مي باشند.مربيان پرورشي مراکز فوق نيز ملزم به گذراندن دوره آموزش2سال و نيم حرفه اي در مراکز تکميلي متوسطه مي باشند.

علاوه براين،مربيان مراكزپيش دبستاني،ملزم به پيگيري آموزشهاي تكميلي(آموزش ضمن خدمت) هر5 سال يكبارمي باشند.آموزش پرستاران كودك جهت مراقبت خانگي نيزحداقل بر260ساعت آموزشي مشتمل مي گردد.

از سال 1995،مسووليت آموزش مربيان پيش دبستاني به دانشگاهها واگذار گرديده است. اين برنامه مركب از120واحد درسي است که به اخذ درجه مقدماتي دانشگاهي منتهي مي گردد.

متمم قانون مهدهاي كودك که ازاول ژانويه سال 1995به مورداجرا گذارده شد،به صراحت بيان مي دارد كه ازجمله اهداف آموزشي مهدهاي كودك،ارتقاءزبان وفرهنگ كودكان سامي، رومانيايي وديگر مهاجران با حمايت نمايندگان متبوع انان مي باشد

 با اين همه طرح مراقبتهاي روزانه كودكان سامي همچنان عملي نشده است.در ارتباط با اقليت رومانيايي نيز اقدامي درراستاي متمم قانوني فوق به عمل نيامده است.

حکم قانوني مصوبه سال1997صادره ازوزارت آموزش گامي مهم بود كه آموزش پيش دبستاني را در اختيار كليه مهاجران قرار داده است.

هدف دوره آموزش پيش دبستاني كه مدت زمان6ماه به طول مي انجامد، كمك به جذب هرچه بيشتركودكان ونوجوانان مهاجر و اقليت جامعه فنلاندي درجهت ارائه مهارتهاي علمي لازم به آنان ونيز كمك به تسلط به زبان مادري ودرك فرهنگ فنلاندي مي باشد.

تعدادكودكان آموزش پيش دبستاني طي دهه90 ازافزايش ثابتي برخورداربوده است.طبق آماربدست آمده درپاييزسال1997درمجموع تعداد6500كودك رده سني6سال از آموزش پيش دبستاني درمدارس جامع برخوردار گرديدند.

 

اهداف آموزشی

 

1- ايجادمحرك آموزشي پيرامون شكوفائي استعدادهاي بالقوه كودكان

2- تلاش درجهت گسترش روابط كودكان با يکديگر

3- شركت دادن كودكان و والدين آنان در برنامه هاي آموزش پيش دبستاني

 

اقدامات آموزشی

 

از جمله مهمترين اقدامات آموزشي به عمل آمده در مراکز آموزش پيش دبستاني فنلاند مي توان به موارد ذيل اشاره نمود :

1- سازماندهي مراکزآموزش پيش دبستاني تحت عنوان مهدهاي كودك خانوادگي علاوه بر كودكستانها و ديگر مراکز رايج نظير مهدهاي كودك مزيت اين شكل از مهدهاي كودك، تشابه اين مراکز به محيط خانوادگي و تعداد كم کودکان تحت تکلف آن است

2- سازماندهي مراکز آموزش پيش دبستاني سيار درمناطق غير متراكم طي روزهاي خاصي از هفته

3- سازماندهي مراکز آموزش پيش دبستاني تحت نظارت کليساي هر منطقه علاوه بر آموزش پيش دبستاني سازماندهي شده توسط شهرداريها

4- سازماندهي آموزش پيش دبستاني در مدارس فراگير

 

اصلاحات آموزشی

 

از جمله مهمترين اصلاحات آموزشي به عمل آمده در مراکز آموزش پيش دبستاني فنلاند مي توان به موارد ذيل اشاره نمود :

1- بهسازي قانون الزامي بودن دوره آموزش پيش دبستاني

2- فراهم سازي دوره هاي آموزش پيش دبستاني بصورت رايگان توسط شهرداريها

3- الحاق و اجراي برخي قوانين ويزه آموزش پايه در حوزه آموزش پيش دبستاني

4- برخورداري کليه کودکان از حضور در مراکزآموزش پيش دبستاني بصورت دواطلبانه

5- تفويض مسووليت تدوين برنامه هاي آموزش پيش دبستاني به هيئت ملي آموزش درهمكاري با وزارت اموراجتماعي و بهداشت،مرکز پژوهش ملي و مركز توسعة بهزيستي و بهداشت

6- اصلاح حكم مراقبتي روزانة كودكان مصوب ژانوية سال 1995 درخصوص ترويج زبان و فرهنگ سامي، رومانيايي و كودكان مهاجر با كمك نمايندگي هاي فرهنگي و مراکز آموزش پيش دبستاني

7- گسترش تعداد کودکان اقليتهاي قومي و مهاجر برخوردار از دوره هاي آموزش پيش دبستاني مراجعه كننده به مدارس جامع ACT

8- يكپارچه سازي كودكان خردسال مهاجر و فنلاندي مستقر در جامعة فنلاندي درجهت بهره مندي همگاني کودکان از توانائيهايي نظير مهارت در زبان فنلاندي و مهارت در زبان مادري و درك فرهنگ بومي

9- افزايش نرخ كودكان مراکز آموزش پيش دبستاني بطور پيوسته تا98درصد

 

آموزش پايه

 

ساختار آموزشی

 

کليه شهروندان فنلاندي موظف به گذراندن دوره آموزش پايه 10ساله مي باشند كه ازهفتمين سالروز تولد آنان آغاز مي گردد. اين الزام در سن17 سالكي(اتمام برنامه آموزش پايه) به پايان مي رسد.آموزش پايه به معناي حضور اجباري در مدرسه نيست،بلکه نوآموزان مختار به کسب دانش ومهارتهاي معادل ازمنابع مختلف ميباشند.

اين درحاليست که تقريباً تمامي شهروندان فنلاندي در مدارس جامع (مراکز آموزشي ارائه کننده آموزش 9 ساله پايه) حضور مي يابند.از آموزش پايه در کشور فنلاند تحت عنوان Peruskoulu ياد مي گردد که طي مدت زمان9 سال به صورت اجباري به کليه شهروندان فنلاندي ارائه مي گردد.

آموزش پايه ترکيبي از مقاطع آموزشي ابتدايي و مقدماتي متوسطه( 4 سال آموزش ابتدايي + 5 سال آموزش مقدماتي متوسطه)مي باشد.گفتني است که تا پيش از دهه1970، آموزش پايه از ساختاري متشکل از6 سال آموزش ابتدايي  و2 تا 3 سال آموزش اجتماعي متشکل مي گرديد.

آموزش پايه از سن7سالگي آغاز شده و تا سن 16سالگي به طول مي انجامد. مسووليت تقبل هزينه هاي آموزشي اعم ازهزينه كتب و ملزومات آموزشي،تغذيه،خدمات يزشكي و دندانپزشکي،برعهده شهرداريها مي باشد.لازم به ذکراست که دوره آموزش پايه Peruskoulu خودازدورة مقدماتي آموزشي6ساله تحت عنوانala – aste با برخورداري از1معلم ودورة آموزش تکميلي3ساله باعنوان yla – aste با برخورداري ازمعلمين تخصصي براي هردرس متشکل مي گردد.

درشهرهاي بزرگتر،مدارس خصوصي فعاليت دارند كه شهريه دريافت نموده و به کودکان مشاغل بين المللي يا جامعة ديپلمات تعلق دارد.

در Helsinki پايتخت کشور فنلاند، مدارس خصوصي انگليسي، آلماني، فرانسوي و روسي زبان با اساتيد و برنامه هاي آموزشي اصلاح شده به علاقه مندان ارائه مي گردد.احساس نظم و اختيار در تمام سيستم مدرسه آشكار است و تعيين تكليف روزانه معمولاً از همان ابتدا شروع مي شود .

دانش آموزان و والدين با جديت مدرسه را پذيرفته اند.درتمامي مقاطع ، زبانهاي خارجي از تركيبات اصلي تحصيلي به شمار مي آيند.اگر چه اكثر ساختارعمده کشور فنلاند ،از شهروندان فنلاندي متشکل مي گردد،

اما در شهرها و مناطق سوئدي زبان کشور، هر كس مي تواند بين مدارس عمومي سوئدي يا فنلاندي زبان ، يكي را انتخاب كند.برنامة آموزشي مدارس مذکور يكسان بوده و فقط زبان دستوري فرق مي كند.علاوه بر دستورزبان مادري ( فنلاندي يا سوئدي )،نخستين زبان خارجي طي سال سوم (رده سني9 سال)تا پايان آموزش و زبان اجباري دوم طي سال هفتم به دانش آموزان ارائه مي گردد.

زبان سوم آموزشي نيز اغلب طي سال هشتم ارائه مي گردد.بالغ بر90%دانش آموزان مدارس پايه فنلاندبه انتخاب زبان انگليسي به عنوان اولين زبان خارجي و زبان آلماني، به عنوان دومين زبان آموزشي مبادرت مي نمايند.از جمله ديگر زبانهاي خارجي برخوردار از اولويت انتخابي در ميان دانش آموزان فنلاندي مي توان به زبانهاي فرانسه و روسي اشاره نمود.

ازسال1990، درشهرهاي بزرگ کشور نظيرHelsinki Tampere واحدهاي مدرسه اي فراگير انگليسي زبان تأسيس شد.اين مدارس از برنامه هاي آموزشي فنلاندي پيروي نموده و حاصل آنInterational Baccalaureal است.اين مدارس عمدتاً براي دانشجويان بورسيه و خارجي در نظر گرفته شده است.

اين درحاليست که دانش آموزان فنلاندي كه قصد مهاجرت و ادامه تحصيل در خارج از کشور دارند نيز ازمجوز حضور در اين مراکز برخوردار مي باشند.

در تمامي مدارس فراگير، دانش آموزان به احراز گواهينامة پايان دوره (Lukukausitodishtus) با درجه بندي از نمرة 10( بالاترين نمره) تا نمره 4(پايين ترين نمره) نائل مي آيند.ازنمرات 10- 9 تحت عناوين قابل ستايش ( Kuiitettava ) ،8- 7خوب (hyva) ، نمره6 رضايت بخش (tyydyttava) ،نمره 5 قبول (Valttava) و نمره 4مردود (heikko) ياد مي گردد.

به محض پايان دورة yla – aste ،دانش آموزان به احرازگواهينامه پايان دوره تحت عنوان Paastotodistus نائل مي آيند. سيستم نمره دهي دراين دوره نيزمشابه دورة Lukukausitodistus است. به محض پايان يافتن دوره Peruskoulu ، دانش آموزان مستعد(تقريباً 50 درصد يك گروه سني) به دوره تکميلي متوسطه Lukio راه مي يابند.

گفتني است که مجوز ورود به مراکز آموزشي Lukio برمبناي سابقة افراد درPeruskoulu صادر مي گردد.دراين اثنا همچنين،دانش آموزان مجازبه ادامه تحصيل درمدارس حرفه اي ammattioppilaitos ،مدارس فني ومدارس بازرگاني و تجاري مي باشند.

سال تحصيلي ازاواسط ماه آگوست آغاز شده و تا پايان ماه مي به طول مي انجامد.سال تحصيلي آموزش پايه بر190روز(90روز در پائيز و100 روزدربهار) درقالب هفته هاي آموزشي 5 روزه و روزهاي آموزشي4تا7ساعته (حدود 25ساعت درهفته طي دوره ala – aste ،و افزايش آن تا 30ساعت در هفته طي دوره yla – aste) مشتمل مي گردد.

ازجمله عمده ترين تعصيلات آموزشي مراکز آموزش پايه ميتوان به تعطيلات دوهفته اي كريسمس،تعطيلات يك هفته اي عيد پاکEaster و تعطيلات يك هفته اي ماه هاي فوريه ـ مارچ به عنوان تعطيلات زمستاني يا« تعطيلات اسكي» اشاره نمود.

 

آموزش پايه ویژه اقليت های قومی،مهاجرين و پناهندگان

 

مطابق قانون آموزش پايه، آموزش پايه زبان فنلاندي يا سوئدي است.مناطق دو زبانه موظفند كه براي هر دو گروه زباني مدارس را فراهم كنند.

به زبان هاي سامي، روماني يا زبان اشاره نيز آموزش ارائه مي شود بخشي از آموش به ديگر زبان ها نيزارائه مي شود.آموزش كوداني كه درزادگاه سامي زندگي مي كنند ومي توانند به زبان سامي تكلم كنند بايد عمدتا به زبان سامي مي باشد.

مطابق قانون  آموزش پايه، بسته به زبان آموزشي كودك، زبان هاي فنلاندي ، سوئدي يا سامي مي تواند به عنوان زبان مادري تدريس شود.

كلاسهاي زبان سامي دركاربرد زبان سامي به عنوان زبان آموزشي،دردودهه گذشته افزايش قابل توجهي داشته است شهرداري هاي مناطق سامي نشين تمام تلاش خود را به كارگرفته اند تا آموزش وكلاسهاي سامي استقراريابد.

با اينهمه تعداد شركت كنندگان اندك بوده است.قانون آموزش پايه شهرداري ها را موظف نمي داند كه آموزش به زبان رومانيايي راسازمان دهند.

آموزش كودكان رومانيايي زبان درحال حاضربرمبناي مصوبه وزارت آموزش صورت ميگيرد.كودكان رومانيايي به واسطه شرايط فرهنگي خودغالباً درچندسال گذشته نتوانسته اند تحصيلات خودرا به پايان برسانند.

بهبودحضور کودکان رومانيايي درمدارس کشورآشكارا مشهود بوده است، اما همچنان هم در ميان كودكان رومانيايي افت تحصيلي مشاهده مي شود.

كودكان مهاجر در سنين قانوني مدرسه از آموزش آمادگي نيزبرخوردارمي شوند به شرط آنكه از برخي پيش شرط ها برخوردار باشند.

مطابق قانون آموزش پايه،دامنه آموزش مهاجران پيش از ورود به آموزش پايه ، بستگي به آموزش ارائه شده در طول يك ترم تحصيلي دارد.

برپايه مصوبه وزارت آموزش درخصوص آماده سازي مهاجران،آموزش آمادگي ازابتداي سال 1997،به كليه كودكان مهاجر درمدارس جامع عرضه مي گردد.

اجراي سياست آموزش پايه در راستاي تسهيل جذب مهاجرين جامعه فنلاندي وارتقاء ظرفيت پذيرش آنان در كلاس هاي آموزش پايه به زبان فنلاندي يا سوئدي است.

 

نهادهای مرکزی

 

از جمله مهمترين نهادهاي مرکزي آموزش پايه مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1- دولت که به تعيين اهداف گستردة آموزش ملي و تعداد ساعات آموزشي رشته هاي درسي مبادرت مي نمايد.

2- هيئت ملي آموزش که به تعيين اهداف گستردة آموزش ملي،محتواي برنامه هاي آموزشي و تصويب قوانين ويزه ارزيابي تحصيلي دانش آموزان مبادرت مي نمايد.

3- نهادهاي آموزش منطقه اي که به تدوين برنامه هاي آموزشي خود مبتني بر برنامه هاي تعيين شده توسط هيئت ملي آموزش مبادرت مي نمايند.

 

برنامه های آموزشی

 

از جمله مهمترين دروس آموزشي مراکز آموزش پايه مي توان به دروس زبان مادري و ادبيات فنلاندي يا سوئدي، ديگر زبانهاي بومي نظير زبانهاي رومي و سامي، زبان خارجي،محيط زيست، تعليمات اجتماعي،دين و علم اخلاق،تاريخ، دروس اجتماعي، رياضيات، فيزيك، شيمي، زيست، جغرافيا،تربيت بدني، موسيقي، هنرهاي تجسمي، صنايع و اقتصاد خانواده اشاره نمود.

 

ارزيابی تحصيلی

 

ارزيابي دانش آموزان در قالب برنامه هاي آموزشي پايه ريزي شده و توسط معلمين مدارس صورت مي گيرد.در ارزيابي تحصيلي دانش آموزان تاکيد عمده اي برگسترش سلامت و خود باوري دانش آموزان درجهت شكل دهي به تصوير واقع گرا از دانش و مهارتهاي خود معطوف مي گردد.

ارزشيابي تحصيلي،درنتيجه همكاري تفكيك ناپذيرميان خانه و مدرسه صورت مي گيرد.دانش آموزان با عملكرد مناسب در ارزشيابي پذيرفته شده و به مقاطع بالاتر آموزشي راه مي يابند.

گواهينامه هاي تحصيلي توسط روساي دانشگاه يا مدرسه با همكاري معلمين يا اساتيد به فارغ التحصيلان اعطا مي گردد.دانش آموزاني كه از مهارت كافي در برنامه هاي آموزشي برخوردار نگرديده و از بلوغ ذهني کافي در پايان سال تحصيلي برخوردار نباشند،ملزم به تکرارمجدد پايه آموزشي مي باشند.

 

افت تحصيلی

 

طبق آمار بدست آمده طي سال1998،  نرخ افت تحصيلي در مقاطع آموزش پايه در کشور فنلاند تنها بر 5/0 از هر 100 دانش آموز بالغ مي گردد.

 

مدارس جامع

 

مدارس جامع که آموزش همگاني را در اختيار كليه گروه هاي سني قرار مي دهد،براي كليه شهروندان رايگان مي باشد.قانون مصوب سال1983مربوط به مدارس جامع ناظر بر عملکرد اين مدارس مي باشد. درمدارس جامع برنامه هاي آموزشي به كودكان رده هاي سني7 تا 16 سال در مدت زمان9سال ارائه مي گردد.

هيچگونه شرط ورودي جهت ورود به مدارس فوق وجود ندارد.ازكودكان رده سني7سال جهت حضور درمدارس جامع دعوت به عمل مي آيد.اگرحضور نوآموزان درمدارس جامع،بنا به دلايل بهداشتي يا هردليل ديگري غيرممكن باشد،

شهرداري محل نوآموز موظف به ارائه آموزش معادل به شكلي ديگر مي باشد.طبق آمار بدست آمده تقريباً100درصد ازكليه كودكان فنلاندي در مدارس جامع حضوريافته وگواهي فارغ التحصيلي دريافت مينمايند.

طبق آمار بدست آمده طي سال تحصيلي2002-2001 نرخ ترک تحصيل در مدارس جامع پايين است، به نحويکه هر ساله تنها 78 نوآموز به ترك تحصيل ازاين مدارس مبادرت مي نمايند.مدارس جامع ازدوره مقدماتي(سالهاي1تا6)و دوره عالي(سالهاي7تا9) متشکل ميگردد.

مدارس جامع همچنين به ارائه دوره هاي فوق العاده10ساله براي کودکان رده سني6 سال و فارغ التحصيلان آموزش پايه مبادرت مي نمايد

و اين درحاليست که تنها آموزش9ساله در قانون به رسميت شناخته شده است. کليه دانش آموزاني که دوره آموزش پايه درمدارس جامع را به پايان مي رسانند، از صلاحيت ادامه تحصيل در مدارس متوسطه تکميلي ونيز مدارس عالي فني و حرفه اي برخوردار مي باشند.

علاوه براين پس از اتمام آموزش پايه درمدارس جامع،دانش آموزان از مجوز ادامه تحصيل در موسسات آموزشي دلخواه خود برخوردارمي گردند.

کليه شهرداري ها موظف به تقبل هزينه هاي آموزش حرفه اي مدارس جامع كه در يارانه هاي دولتي منظور نشده است،مي باشند.سال تحصيلي مدارس جامع از1آگوست آغاز شده و از2ترم تحصيلي متشکل ميگردد.

سال تحصيلي مدارس جامع مشتمل بر190روزكاري است.تعداد ساعات درسي هردانش آموز،بسته به نوع و تعداد رشته هاي اختياري، بين19تا 32ساعت در5روزهفته متغير است.

تقريباً كليه مدارس جامع، زير نظر شهرداري ها فعاليت مي كنند، به همين دليل سازمان سرپرستي آنها متفاوت است.درمدارس جامع كودكان فنلاندي از حق آموزش به زبان مادري فنلاندي، سوئدي يا سامي برخوردار مي باشند.

گفتني است که در هر يک از مدارس معمولاً از يك زبان به عنوان زبان آموزشي استفاده مي گردد.تمهيدات خاصي نيز درجهت حضورکودکان مهاجر و پناهنده مستقر در کشور فنلاند درمدارس جامع اتخاذ گرديده است.

 

در مدارس جامع، عملکرد 4 نوع معلم به شرح ذيل مشهود مي باشد:

 

1 .  آموزگاران كلاسي كه به تدريس كليه دروس دوره مقدماتي مبادرت مي نمايند.

2 .  معلمين تک درس كه تنها به تدريس يك يا دو درس در دوره هاي عالي و يا مقدماتي مبادرت
مي نمايند.

3 .  معلمين آموزش استثنايي كه به تدريس كودكان مبتلا به اختلالات تكلمي، خواندن، نوشتن يا ديگر اختلالات در مدارس جامع معمولي،دركلاسهاي ويزه مبادرت مي نمايند.

 4 . مشاورين تحصيلي كه به ارائه خدمات راهنمايي آموزشي و حرفه اي بهدانش آموزان مدارس جامع مبادرت مي نمايند.لازم به ذکر است که معلمين تک درس ملزم به برخورداري از درجه دانشگاهي در رشته تخصصي مورد تدريس خود مي باشند.

معلمين تک درس همچنين ملزم به گذراندن واحدهاي تعليم وتربيت و يك دوره تدريس آزمايشي ميباشند.اغلب معلمين مدارس جامع(بالغ بر94% )به عنوان کادرتمام وقت دولت تحت نظارت شهرداري مناطق مختلف استخدام مي شوند.علاوه بر اين، معلمين مدارس جامع، ملزم به حضور حداقل سه روز در سال در برنامه هاي آموزش ضمن خدمت مي باشند.

 

اهداف آموزشی

 

از جمله مهمترين اهداف مدارس جامع ميتوان به شكوفايي شخصيت نوآموزان، كمك به كسب دانش و مهارت هاي لازم جهت ادامه تحصيلات يا اشتغال و تضمين رشد ذهني و شخصيتي دانش آموزان هماهنگ و متناسب با تفاوتهاي فردي آنان اشاره نمود.

برنامه های آموزشی

 

برنامه هاي آموزشي مدارس جامع توسط مدارس و مقامات محلي آموزش،مبتني بر راهبردهاي ملي طراحي برنامه هاي آموزشي صادره از سوي شوراي ملي آموزش طراحي و تدوين مي گردد.

مدارس منطقه اي و شهرداريها، از قدرت تصميم گيري بالايي در خصوص تدوين برنامه هاي آموزشي مدارس جامع برخوردار ميباشند تا بدين وسيله ازبرآورده شدن نيازهاي آموزشي مناطق مختلف کشور اطمينان يابند.

رشته هاي درسي مندرج در برنامه هاي آموزشي مدارس جامع به صراحت در قانون مصوب مدارس جامع قيد شده است.تعيين مدت زمان برنامه هاي آموزشي و کلاسهاي درسي در مدارس جاامع بر عهده هيأت دولت مي باشد.

 

درمجموع، كليه دانش آموزان دوره مقدماتي، آموزش يكساني را طي مي كنند، اما مدارس اجازه دارند اهميت وگروه بندي رشته ها رابا اختصاص منابع آموزشي درچارچوب بودجه دولتي تغيير دهند.

برنامه هاي آموزشي دوره هاي عالي نيز بردروس عمومي و انتخابي و تجربه كار عملي و دوره هاي چند رشته اي مشتمل مي گردد.شهرداري ها يا  مسوولين مدارس جامع،رأساً چگونگي توزيع ساعات درسي طي يک سال تحصيلي راتعيين مي نمايند.

شهرداري ها يا مسوولين مدارس جامع همچنين از مجوز اختصاص ساعات درسي بيشتر به دروس اجباري برخوردارميباشند.حداقل كل ساعت درسي درمدارس جامع بر132ساعت درسي و حداكثر كل بر 144ساعت درسي مشتمل مي گردد.

 

نرخ ساعات درسي دوره آموزش تکميلي مدارس جامع

عنوان دروس	حداقل ساعات برنامه هاي درسي (اجباري) در طول3 سا ل تحصيلي
زبان فنلاندي / سوئدي ( زبان مادري )	8
ادامه دوره مقدماتي زبان خارجي	8
دوره عالي زبان خارجي	6
رياضيات	9
زيست شناسي ، جغرافيا	7
فيزيك ، شيمي	6
علوم اخلاقي و مذهبي	3
تاريخ ، تعليمات اجتماعي	6
موسيقي	1
هنر	2
اقتصاد خانواده	3
كاردستي	3
تربيت بدني	6
راهنمايي تحصيلي	2
دروس اختياري / حداقل كل	70
دروس اختياري / حداكثر كل	20

 ارزيابی تحصيلی

 

هدف از ارزيابي تحصيلي دانش آموزان درمدارس جامع، تشويق دانش آموزان به تعيين اهداف شخصي،برنامه ريزي كاري واتخاذ تصميمات مستقل مي باشد.

به همين دليل،ارزيابي تحصيلي،بخش جدايي ناپذيرفعاليت هاي روزانه مدارس جامع به شمار مي آيد.به هر دانش آموز در پايان سال تحصيلي يك كارنامه نهايي تحصيلي و در خلال سال تحصيلي حداقل يك كارنامه ترمي ارائه مي گردد.

گفتني است که كارنامه 4سال اول تحصيلي مدارس جامع توصيفي است که درقالب نمرات عددي از4(مردود)تا10(عالي)براي دانش آموزان منظورمي گردد.

ارزيابي نهايي درمدارس جامع برپايه پيشرفت مداوم تحصيلي دانش آموزان،قابليت آنان درفعاليتهاي كلاسي،راندمان تكاليف درسي و نمرات آزمونهاي نهايي استوارمي باشد.لازم به ذکر است که دراينگونه مدارس ارزيابي تحصيلي متناسب با اهداف برنامه هاي آموزشي صورت مي گيرد.

با وجوديکه درصورت مواجهه با افت تحصيلي،دانش آموزان ملزم به تكرار پايه آموزشي در مدارس جامع مي باشند،اما اين اتفاق چندان شايع نيست،چراکه بنابر آمار بدست آمده طي سال 1992، تنها 4% از كل دانش آموزان مدارس جامع ملزم به تجديد دوره و1% اقدام به ترك تحصيل نمودند.

 

اصلاحات آموزشی

 

اعمال اصلاحات درساختار مدارس جامع از سال1971 آغاز گشته و طي مراحل مختلف ظرف مدت10سال به ثمر نشست.چكيده اصلاحات ، ايجاد يك نظام مدرسه اي9 ساله براي كليه كودكان در سنين آموزش پايه بود.

پيش از اعمال چنين اصلاحي، نظامي بكار گرفته مي شد كه در آن دانش آموزان رده سني11 سال خود به دو گروه(گروه خواهان آموزش حرفه اي و اشتغال وگروه خواهان ادامه تحصيلات)تقسيم مي گرديد.

با وجوديکه ساختار مدارس جامع از دهه70 به بعد كمابيش دست نخورده باقي مانده است، با اين حال، اختيارات مدارس ومقامات محلي از طريق اصلاحات محدود واختصاص ساعات درسي به شكلي نظام مند افزايش يافته و در عين حال از دامنه نظارت مركزي كاسته شده است.

علاوه بر اين، طي راهبرد ملي طراحي برنامه هاي درسي که در سال 1985 به مورد اجرا در آمد، مسووليت طراحي برنامه هاي درسي هر منطقه به مدارس ومقامات محلي همان منطقه واگذار گرديد.

ازسال1991 بودجه دولتي خاصي به مدارس جامع مستقردرمناطق مختلف کشور اختصاص يافته وقدرت تصميم گيري محلي افزايش پيدا کرده

است.ازديگرسو،بنا بر قانون مصوبه سال1993درخصوص اعطاي مسووليت تعيين ساعات درسي مدارس جامع،بخت مدارس ومقامات محلي درجهت انطباق آموزش با نيازهاي زماني و مکاني محلي به طرزقابل توجهي افزايش يافته است.

علاوه بر اين،مسووليت جابجايي دروس طي سنوات مختلف تحصيلي به تمامي در اختيار مقامات محلي قرار گرفته است.با وجوديکه در مصوبه سال 1993، حداقل ساعات درسي هر درس لحاظ گرديده است، اما با نظر مقامات محلي اين رقم  قابل افزايش مي باشد.

 

آموزش ابتدايی

 

برنامه های آموزشی

 

مدت زمان ارائه دروس آموزشي در هفته :

مجموع ساعات درسي پايه هاي اول و دوم 19 تا 21 ساعت

مجموع ساعات درسي پايه هاي سوم و چهارم 23 تا 25 ساعت

مجموع ساعات درسي پايه هاي پنجم و ششم 24 تا 26 ساعت

 

قطع آموزش متوسطه (Lukio)

 

ساختار آموزشی

 

راحت ترين راه ورود به دانشگاه ازطريق گذراندن دوره آموزشي Lukio مي باشد.دوره آموزشي Lukio ، دورة آمادگي آموزشي ويژه دانش آموزان رده هاي سني19- 16سال است.

در پايان دوره مذکور آزموني مبني بر ارزيابي تواناييهاي دانش آموزان برگزار مي گردد که مردودي کامل بندرت در آن معمول است.اما ازآنجائيكه رقابت ميان تعداد زيادي از متقاضيان جهت احرازکرسي هاي دانشگاهي با ظرفيت نسبتاً اندك، بسيارزياد است،

از اين روي، دانش آموزان براي كسب امتيازات بالا با فشار بسياري درجهت کسب شانس ورود به دانشگاه مواجه مي باشند.دانش آموزان دوره Lukio همچنين ملزم به گذراندن دورة مشكل آموزشي با تكاليف منظم و مقتضي علاوه بر كلاسهاي اصلي خود مي باشند.

 

سابقاً ،برنامه هاي آموزشي دوره Lukio به دو قسمت « زبان» و « رياضيات » با برنامه هاي آموزشي بسيار متفاوت ، تقسيم مي گرديد.

اما در حال حاضر، برنامه هاي آموزشي براي کليه دانش آموزان يكسان است چراکه کليه دانش آموزان، دوره هاي زبان و رياضيات يكسان گذرانده و امكان انتخاب رياضيات درسطح مقدماتي و پيشرفته براي کليه دانش آموزان وجود دارد.

دانش آموزاني كه به انتخاب رياضيات مقدماتي مبادرت مي نمايند،ملزم به گذراندن زبان خارجي سوم مي باشند.اين در حاليست که دانش آموزاني كه رياضيات پيشرفته را انتخاب مي كنند،موظف به گذراندن سومين و يا حتي چهارمين زبان خارجي مي باشند.

 

رشته هاي دوره آموزشي Lukio معمولاً به صورت واحدهاي دوره اي با طول مدت متفاوت (ميانگين34- 32ساعت درهفته) به دانش آموزان ارائه مي گردد.

ازجمله مهمترين دروس آموزشي دوره Lukio مي توان به دستور زبان مادري ،آموزش سه رشتة زبان خارجي درPeruskoulu به اضافة زبان خارجي چهارم درLukio؛رياضيات مقدماتي و پيشرفته، شيمي،زيست شناسي،جغرافيا،روانشناسي، تاريخ،علوم اجتماعي، تغذيه و بهداشت، تربيت بدني، موسيقي، هنر و علوم فني اشاره نمود.

دروس رياضيات نيز بر دروس جبر،هندسه،مثلثات،حسابان، معادلات ديفرانسيل و آمار مشتمل مي گردد.تفاوت بين رياضيات پيشرفته و مقدماتي اساساً در تركيب و عمق مسائل آن است.

 اگر چه، دانش آموزان دوره رياضيات پيشرفته، ملزم به گذراندن  كلاسهاي رياضيات طولاني مدت ودوره هاي پيشرفته تري ازدروس فيزيك و شيمي مي باشند.

رشته ادبيات و فرهنگ اجتماعي در رشته هاي « زبان » جاي مي گيرند . دوره هاي انگليسي كه ترجيحاً انگليسي بريتانيائي است، هر چند مي تواند قسمتي از انگليسي آمريكائي و انگليسي متفاوت ديگر جهان را هم شامل شود، شامل ادبيات . هنر ،‌تاريخ و فرهنگ سياسي ـ اجتماعي آمريكا و بريتانيا است.

نمره هر درس با امتياز بندي از4 تا10درگواهينامة پايان تحصيلي دوره Lukio با ذکر نام دانش آموز،شمارة ايمني اجتماعي، تاريخ ورود به دوره و تاريخ فارغ التحصيلي ازآن و ميانگين امتياز كل دروس آموزشي طي دورة3 ساله لحاظ مي گردد.

بخش اول شمارة ايمني اجتماعي كه به شكل«230971 – 171 »درگواهينامه تحصيلي فارغ التحصيلان درج مي گردد،تاريخ تولد فارغ التحصيلان ودرقسمت دوم شمارة شناسنامة فرد فارغ التحصيل لحاظ مي گردد.گفتني است که شماره آخرهمواره براي فارغ التحصيلان مرد فرد،و براي زنان زوج است.

علاوه براين،گواهينامة جداگانه اي باعنوان Yioppilastutkintotodistusبه دانش آموزان متقاضي حضور درآزمون ملي ورودي دانشگاه ها اعطا مي گردد.

از جمله نمرات تحصيلي که در جريان آزمونهاي فوق، به فارغ التحصيلان اعطا مي گردد مي توان به نمرات Laudatur (عالي)، نمرهMagnaCumLaudeAppro (خيلي خوب)، نمرهCumlaude Approbatur(خوب)،نمره Lubenter(درشرف قبول)،نمرهApprobatur(قبول) ونمره Lmprobatur(مردود) اشاره نمود.هيئت منصفه ملي متشکل ازمعلمين برگزيده كه توسط هيئت مديرة آزمون ورودي دانشگاه ها انتخاب شده اند به تعييد پاسخهاي صحيح سوالات وثبت ارزش هرتست مبادرت مي نمايند.

سختي و دامنه وسعت برنامه ريزي دورة3ساله Lukio مشابه مقطع کارشناسي دانشگاه هاي آمريكايي است.پيش از دهه1990،مقررات چندي درخصوص مدارس تکميلي متوسطه به مورد اجرا در مي آمد که در سال1991، مورد تجديد نظرکامل قرار گرفت.

از جمله چنين مقرراتي مي توان به سرپرستي انحصاري مدارس تکميلي متوسطه توسط نهادهاي دولتي تا پيش از دهه90 و تفويض اين مسووليت به شهرداريها، نمايندگان شهرداري و يا افراد و گروه هاي خصوصي مورد تأييد هيأت دولت اشاره نمود.

علاوه بر اين تا پيش از دهه1990،مدارس تکميلي متوسطه با محدوديت هايي در پذيرش دانش آموز مواجه بودند،اما اين اصل طي سال1993منسوخ گرديده و درحال حاضر،مبناي پذيرشي دانش آموزان، بر نرخ دانش آموزان متقاضي استوار مي باشد.

تعداد کل481 مدرسه تکميلي متوسطه در کشور فنلاند فعاليت دارد كه 18 مدرسه در زمره مدارس شبانه مي باشد.

هدف اصلي مدارس تکميلي متوسطه شبانه، فراهم سازي فرصت براي آندسته از افرادي است که ضمن فعاليت در بازارکار،تصميم به تحصيل درمقطع متوسطه دارند.هرمدرسه تکميلي متوسطه به طورمتوسط از 224دانش آموز(30دانش آموز درکلاس) برخوردارمي باشد.

تا پيش از دهه1990،كلاسهاي درسي برمبناي رده سني دانش آموزان دسته بندي گرديده و محصلين برمبناي دروس انتخابي خود تفكيك مي گرديدند.اين درحاليست که از سال1982، آموزش مقطع تکميلي متوسطه به دوره هاي 38 جلسه اي 45 دقيقه اي تغيير وضعيت داد.

شيوه مرسوم تقسيم سال تحصيلي به 5 يا 6 بخش است. گفتني است که هر بخش از برنامه تحصيلي متفاوتي برخوردار بوده وتنها به چند درس اختصاص دارد. در شيوه حاضر،چگونگي دسته بندي دروس آموزشي نيزكاملاً برعهده مدارس است.

علاوه براين،از سال1987،طرح آزمايشي مبني بر خروج دوره هاي آموزش تکميلي متوسطه از حالت قالبي و تفويض مسووليت تعيين ترتيب و زمان ارائه دوره ها به مدارس و دانش آموزان به مورد اجرا درآمده است.

سال تحصيلي مقطع تکميلي متوسطه از آگوست آغاز شده و تا هفته22سال تقويمي به طول مي انجامد.درمدارس متوسطه برخوردارازقالبهاي آموزشي3تايي،2سال نخست آموزش بر190روز تحصيلي درهر سال و سال سوم بر حداقل120روز تحصيلي مشتمل مي گردد.

 در انتهاي ترم تحصيلي بهاره، آزمون هاي پاياني و آزمون نهايي كتبي و شفاهي برگزار مي گردد.مدارس تکميلي متوسطه مبادرت به فعاليت5روزدرهفته مي نمايند.ساعات شروع فعاليت مدارس تکميلي متوسطه منظم نبوده و از مدرسه اي به مدرسه ديگر متفاوت مي باشد.

آموزش متوسطه ويژه اقليتهای قومی، مهاجرين و پناهندگان

 

طرح آموزش مهاجرين وپناهندگان كه درسال1997 توسط دولت تصويب شد، اهداف آموزش بزرگسال را به قرار ذيل اعلام مي دارد:

تمامي مهاجران بزرگسال مي توانند در دوره هاي توجيهي شناخت جامعه وزندگي شغلي فنلاند حضور يافته و درصورت لزوم و وجود امكانات آموزشي دردوره هاي آموزش فني وحرفه اي پايه وتكميلي حضوريابند.گفتني است که آموزش مهاجرين به عنوان بخشي ازآموزش بازاركار بزرگسالان ، سازماندهي وتأمين اعتبار مي گردد.

به طورکلي ترميتوان گفت که درنظام تحصيلي فنلاند، آموزش اقليت سوئدي زبان درکليه مقاطع تحصيلي ازجمله آموزش عالي، لحاظ گرديده است.براي هردو گروه زباني، مجموعه موسسات جداگانه اي وجود داشته و آموزش درموسسات دو زبانه ارائه مي گردد.

ازابتداي سال 1995امکان آموزش كودكان سامي زبان، رومانياي زبان وخارجي در مقطع متوسطه به زبان مادري براي آنان فراهم آمده است.مهمترين مسأله در ارتباط با آموزش زبان سامي درمدارس مقدماتي و تکميلي متوسطه، كمبود مطالب ومعلمين ورزيده و کارآمد است.

دولت فنلاند نيزفعالانه به عرضه مطالب آموزشي به زبان سامي مبادرت نموده ودر بودجه خود سهمي را به اين منظور اختصاص داده است.به رغم پيشرفت سال هاي اخير، سطح آموزش رومانيايي همچنان پايين تر ازروند غالب ديگردانش آموزان اقليتهاي قومي بوده وحضور كمرنگ آنان درتحصيلات تكميلي همچنان مشكل سازاست.

علاوه براين اعمال سياست صرفه جويي آموزشي توسط شهرداريها، آموزش دانش آموزان رومانيايي راتحت تأثير قرارداده است.دانشگاههاي فنلاند،ازسهميه هاي خاصي براي دانشجويان سوئدي يا سامي زبان برخوردارند

تا ازاين طريق ورود دانشجويان گروه هاي اقليت به دانشگاه ها تصمين گردد.طرح هاي آموزشي نيز دردست تدوين است تا امکانات آموزش فني و حرفه اي براي مهاجرين فراهم آيد.مطابق مصوبه،مراکز آموزش فني وحرفه اي پايه كه به آماده سازي مهاجرين جهت ورود به آموزش پايه فني وحرفه اي مبادرت مي نمايند،

درصدد ارائه مهارت هاي زباني وديگر مهارت هاي لازم به کودکان غيرفنلاندي جهت آغازتحصيلات در موسسات فني وحرفه اي مي باشند.

گفتني است که آموزشهاي مقدماتي فوق بر آموزش زبان فنلاندي، آشنايي با جامعه فناندي و برخورداري کودکان ازفرصتهاي آموزشي وشغلي مشتمل مي گردد.

 

سياست های آموزشی

 

آموزشهاي تکميلي پس از آموزش پايه، عمدتاً توسط مدارس تکميلي متوسطه، مدارس فني و حرفه اي و مدارس عالي حرفه اي ارائه مي گردد.داوطلبين حضور در اين مراکز آموزشي، ملزم به برخورداري ازگواهي فارغ التحصيلي از مدارس جامع مي باشند.مهمترين سياستهاي آموزشي نظام متوسطه فنلاند، ارائه آموزش تکميلي متوسطه پس از آموزش پايه  به كليه شهروندان فنلاندي است. در اين راستا، بالغ بر نيمي از
فارغ التحصيلان مدارس جامع(54% ) به تحصيلات خود مدارس تکميلي متوسطه، كمتر از50 درصد(40% ) به ادامه تحصيل در موسسات عالي فني و حرفه اي و تنها 6% در پايه دهم اختياري و يا فعاليت در بازار كار گرايش مي يابند.آموزش مقطع متوسطه کشور فنلاند به سوي نظام شديداً مركز زدا پيش مي رود.از اين روي،مسئوليت تدريس دروس آموزشي، طراحي و تدوين محتواي دروس آموزشي و انتخاب مواد آموزشي به مقامات محلي واگذار شده است.اتخاذ چنين سياستي به نوبه خود به مدارس تکميلي متوسطه و موسسات عالي فني وحرفه اي امكان مي دهد تا با يكديگر همكاري نموده، منابع آموزشي مورد نياز مناطق مختلف را افزايش داده و نيازهاي فردي دانش آموزان را بر آورده نمايند.

 

برنامه های آموزشی

 

برنامه هاي آموزشي مدارس تکميلي متوسطه در قانون ويزه مدارس عالي لحاظ گرديده است.

 هيأت دولت به تعيين برنامه هاي آموزشي مدارس تکميلي متوسطه مبادرت نموده و شو.راي ملي آموزش نيز به تعيين راهبرد طراحي برنامه هاي آموزشي مدارس مبادرت مي نمايد.

درچارچوب راهبردهاي ملي، مدارس تکميلي متوسطه،به تنظيم برنامه هاي درسي خاص خود مبادرت مي نمايند.برنامه هاي آموزشي مدارس تکميلي متوسطه ازواحد هاي درسي اجباري، واحدهاي تخصصي و واحدهاي كاربردي متشكل مي گردد.دانش آموزان مقطع تکميلي متوسطه ملزم به گذراندن واحد هاي اجباري آموزشي بوده و مدارس نيز موظف به ارائه واحدهاي تخصصي به دانش آموزان جهت انتخاب دروس مورد نظر آنان ميباشند.واحد هاي تكميلي نيز، واحدهاي جديد درسي مي باشند.

 

زبانهای خارجی

 

گروه درسي زبان خارجي	واحدهاي اجباري	واحدهاي تخصصي(حداقل ساعت پيشنهادي)
زبانهاي فنلاندي يا سوئدي	6	2
ادامه دوره مقدماتي زبان از مدرسه جامع	6	2
ادامه دوره عالي زبان از مدرسه جامع	5	2
ساير زبانها	–	16

 

رياضيات

 

گروه درسي رياضيات	واحدهاي اجباري	واحدهاي تخصصي(حداقل ساعت پيشنهادي)
رياضيات دوره پايه	6	2
رياضيات دوره پشرفته	10	3

 

علوم طبيعی

 

گروه درسي علوم طبيعي	واحدهاي اجباري	واحدهاي تخصصي(حداقل ساعت پيشنهادي)
زيست شناسي	2	2
جغرافيا	2	2
فيزيك	1	7
شيمي	1	3

 

ساير دروس آموزشی

 

گروه درسي	واحدهاي اجباري	واحدهاي تخصصي(حداقل ساعت پيشنهادي)
اخلاق / مذهب	3	2
فلسفه	1	2
روان شناسي	–	5
تاريخ و تعليمات اجتماعي	5	3
فنون	3	–
موسيقي(2-1)	–	3
هنر(2-1)	–	3
تربيت بدني وآموزش بهداشت	3	3
مشاوره تحصيلي	1	–

حداقل دوره هاي تخصصي مورد نياز از ميان دوره هاي پيشنهادي 10 دوره

حداقل دوره هاي كاربردي مورد نياز 75 دوره

ارزيابی تحصيلی

 

هدف از ارزيابي دانش آموزان طي مقطع تکميلي متوسطه، ارائه باز خوردي از پيشرفت تحصيلي و موفقيت دانش آموزان در حين تحصيل در مدارس متوسطه است.

در اين مقطع تحصيلي، ارزيابي بر پايه اهداف مندرج در برنامه هاي درسي صورت مي گيرد. همانگونه كه قبلا نيز بدان اشاره گرديد، تحصيلات مقطع متوسطه به دوره هاي38 ساعته تقسيم مي گردد.در پايان هر دوره عملکرد دانش آموزان توسط معلمين مورد ارزيابي واقع مي گردد.

گفتني است که اين ارزيابي بر آزمون هاي كتبي و ارزيابي مداوم کلاسي از عملکرد دانش آموزان مشتمل مي گردد.در ارزيابي دانش آموزان مقطع تکميلي متوسطه از نمرات عددي (4 تا10) تحت عنوان قبول يا مردود استفاده مي گردد.

در ارزيابي نهايي دانش آموزان، ارزيابي هر درس برمبناي ارزيابي دوره اي به صورت درج نمرات عددي درگواهي ها وكارنامه ها صورت مي گيرد.

دانش آموزان زماني فارغ التحصيل مقطع تکميلي متوسطه محسوب مي گردند كه مطابق حداقل واحد هاي فوق الذكر، تعداد دوره هاي لازم در هر درس را با موفقيت پشت سر گذارند.

در اين صورت گواهي فراغت ازتحصيل به آنان اعطا ميگردد.درپايان سال سوم متوسطه،دانش آموزان،درآزمون نهايي متشکل از4درس اجباري و دروس اختياري شرکت مي کنند.

ازجمله دروس اجباري مقطع تکميلي متوسطه ميتوان به زبان مادري فنلاندي، سوئدي يا سامي بسته به زبان تدريس، دومين زبان (سوئدي)، رياضيات ياعلوم و علوم انساني اشاره نمود.بالغ بريك سوم از دانش آموران فارغ التحصيل مدارس تکميلي متوسطه به دانشگاه راه مي يابند

و اين درحالي است كه دو سوم آنان به ادامه تحصيل در موسسات عالي فني و حرفه اي مبادرت مي نمايند.

 

 سيستم نمره دهی

 

بالاترين نمره : 10 ( ابتدايي و متوسطه ) 5 ( آموزش فني و حرفه اي )

مرز قبولي ومردودي : 5 (ابتدايي و متوسطه) 1 ( آموزش فني و حرفه اي )

پايين ترين نمره : 4 (ابتدايي و متوسطه) 1 ( آموزش فني و حرفه اي )

 

آموزش عالی

 

ساختار آموزشی

 

آموزش عالي درفنلاند شامل پلي تكنيك ها ودانشگاههاست.موسسات پلي تكنيك متوجه زندگي شغلي بوده ومستلزم مهارتهاي حرفه اي پيشرفته هستند.

اما مشخصه دانشگاه ها ، پژوهش علمي و آموزش عالي مبتني بر آن مي باشد.نظام پلي تكنيك در دهه 1990به منظور ايجاد يك بخش غير دانشگاهي در آموزش عالي ابداع شد.

اين نظام بر پايه شبكه سراسري از29 موسسه پلي تكنيك منطقه اي قرار دارد.پلي تكنيك ها وظايف تخصصي در بخش هاي منابع طبيعي، فن آوري وارتباطات ، تجارت ومديريت، گردشگري، هتل داري ومديريت نهادي، مراقبت هاي بهداشتي و خدمات اجتماعي ، فرهنگ وعلوم انساني را آموزش مي دهند

كه پس از 5/3 تا 4 سال به اخذ مدرك منتهي مي شود.وزارت آموزش مدارك را تأييد مي كند اما خود پلي تكنيك ها درباره برنامه آموزشي تصميم مي گيرند.

 

سال تحصيلی دانشگاهی

 

كلاسهاي مراکز آموزش عالي از ماه سپتامر آغاز شده و تا ماه مي به طول مي انجامد.تعطيلات طولاني دانشگاهي نيز از اول ژوئن تا 31 آگوست به طول مي انجامد.

از جمله زبان هاي آموزشي مراکز آموزش عالي فنلاند ميتوان به زبانهاي فنلاندي، سوئدي، فرانسوي، انگليسي، آلماني و روسي اشاره نمود.

 

پذيرش تحصيلی

 

آن دسته ازدانشجوياني كه درآزمون نهايي فنلاند پذيرفته شده باشد، شايسته ورود به مراکز آموزش عالي ميباشند.

ازسال1991،فارغ التحصيلان مدارس عالي وآموزش عالي فني وحرفه اي نيز از مجوز حضور در مراکز آموزش عالي برخوردار گرديده اند.

دانشگاهها خود شرايط ورودي خويش را تعيين مي كنند. معيارهاي گزينش ومهلت ثبت نام بسته به نوع موسسه، رشته تحصيلي وحتي شاخه هاي تحصيلي متفاوت مي باشد.

به طورکلي مي توان گفت که پذيرش دانشجو درکشورفنلاند مبتني برموفقيت درآزمون ورودي،برخورداري ازگواهينامه ديپلم متوسطه است.

حضور درآزمونهاي ورودي براي متقاضيان كليه رشته ها اجباري است.تعداددانشجويان پذيرفته شده هر دانشگاه توسط خود موسسات وبر مبناي چارچوب مصوب دولت تعيين ميگردد.

طبق آمار بدست آمده طي سال2000،نرخ سالانه دانشجويان جديدالورود کشور فنلاند بر16تا 17هزار دانشجو بالغ مي گردد.

ورود به دانشگاههاي فنلاند به ميزان بالايي قابل رقابت است. فرد مستقيماً خواهان ورود به يك رشتة تخصصي در يكي از دانشكده هاست كه تقيباً مشابه دوران دانشجويي در کشور آمريكاست كه در ابتداي سال سوم تحصيلي خواهان ورود به مبحث اصلي رشته تحصيلي است.

پذيرش دانشجويان ازطريق آزمون ورودي و درصد نمرات گواهينامة لوكيو و آزمون ملي دانشجويي تعيين ميگردد.

عليرغم اين كه فنلاند به ازاي هرشهر،ازتعداد دانشجويان بيشتري نسبت به سايركشورهاي نورديك(اسكانديناوي، فنلاند و ايسلند)برخورداراست،تنها يك سوم از افراد برخوردار از گواهينامة Cohortبه دانشگاه راه مي يابند.

درمراکز آموزش عالي فنلاند، هيچ گونه شهريه اي از دانشجويان دريافت نگرديده ودانشجويان تنها ملزم به پرداخت حق بيمة سلامتي و اتحادية دانشجويي ميباشند.

با وجودعدم پرداخت شهريه تحصيلي،دانشجويان ازسوبسيد دولتي مشتمل بروام تحصيلي و کمک هزينه هاي خريد ابزارآموزشي برخوردار مي گردند.

 

پذيرش دانشجويان خارجی

 

عبارت دانشجوي خارجي معمولاً بدون توجه به مليت و زبان مادري دانشجويان به آندسته از دانشجوياني اطلاق مي گردد كه آموزش متوسطه خود را دركشوري جز فنلاند گذرانده باشند.

دانشجويان خارجي جهت حضوردرمراکزآموزش عالي فنلاند ملزم به گذراندن آموزش متوسطه مي باشند.درکشور فنلاند،دانشگاهها به گزينش دانشجويان خود به صورت مستقل مبادرت مي نمايند.

دربرخي ازدانشگاه ها نيز آزمون هاي ورودي برگزار مي گردد.دانشجوياني كه تبعيت كشورهاي اسكانديناوي يا اتحاديه اروپا را ندارند،درصورتي كه تحصيل آنها بيش از سه ماه به طول بينجامد، ملزم به اخذ ويزا و مجوز اقامت معتبر پيش از ورود به کشور فنلاند مي باشند.

علاوه بر اين، دانشجويان خارجي ملزم به آشنايي كامل با زبان فنلاندي يا سوئدي و ارائه مدرکي دال بر آشنايي كامل با زبان انگليسي مي باشند.

 

ساختار کادر دانشگاهی

 

ساختار كاركنان در دانشكده هاي دانشگاههاي فنلاند به طور قابل ملاحظه اي با دانشگاههاي آمريكا تفاوت دارد.

دررأس هر كدام از دانشكده هاي دائمي يك يا چند استاد وجود دارند كه به ميزان قابل توجهي دردانشكده و دانشگاه اعمال نفوذ مي نمايند.

دررده هاي پايين تر تعداد زيادي استاد يار فعاليت دارند كه با توجه به رشته تخصصي خود اثر گذار مي باشند.اساتيد دانشگاهي رسماً توسط رئيس جمهور فنلاند، پس از يك مرحلة معرفي درسطح دانشگاه و استادياران پس ازمرحلة معرفي توسط روساي دانشگاه منصوب مي شوند

که درصورت عدم برخورداري موقت ازرئيس دانشگاه، انتصاب توسط وزيرآموزش و پرورش صورت مي گيرد. گفتني است که انتصابات صورت گرفته مادام العمرمي باشد.

بسياري ازدانشكده ها از docent برخوردارمي باشند.گروههاي docent،به فراهم سازي شرايطي براي مراکزدانشگاهي مبادرت مي نمايند تا هرچند وقت يكبار برخي رشته هاي تخصصي را ارائه داده و يا با انتصاب محققين برجسته به عنوان يكي از اعضاي docent به اعتبار كادر آموزشي بيفزايد.

دانشكده ها همچنين داراي معاون ارشد و يا معاون وقت هستند كه درقالب دوره هاي 3تا 5 ساله استخدام مي شوند. بخش اعظم تدريس پايه دردانشكده ها توسط دانشياران صورت مي گيرد.

همچنين مربياني نيز فعاليت دارندكه بدون برخورداري ازدورة تصدي،حقوق ساعتي ياماهانه دريافت مي دارند.درسمت استادي و استادياري برخورداري ازمدرک علمي دكتري، شرط اساسي است.معاونين دانشگاهي نيزنيازمند برخورداري ازحداقل مدرك کارشناسي ارشد مي باشند.

اگرچه فشارجهت ارتقاء وبرخورداري ازحداقل گواهينامة رسمي مجوزكار رو به افزايش است.معافيت از اين شروط امكان پذير است ولي دانشگاههاي فنلاندي به رعايت تشريفات اداري بعلت مدرك گرايي شديد، مشهور مي باشند.

 

خدمات دانشجويی

 

 نهادهای مرکزی

 

از جمله نهادهاي مرکزي ارائه کننده خدمات دانشجويي مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:

1- ادارات كاريابي وزارت كار که به ارائه خدمات مشاوره اي شغلي و دانشگاهي ، خدمات استخدامي و خدمات بهداشتي به دانشجويان فنلاندي مبادرت مي نمايند.

2- تعاوني مسكن دانشجويان فنلاندي ارائه کننده خدمات رفاهي و اجتماعي

3-  اتحاديه ها و انجمن هاي ملي دانشجويي

4- اتحاديه ملي دانشجويان فنلاند

5- اتحاديه دانشجويان پلي تكنيك فنلاند

6- انجمن تأمين اجتماعي دانشجويان خارجي که طرح هاي ملي بيمه درماني دانشجويان خارجي ساکن فنلاند (اقامت بيش از 12 ماه متوالي) را تحت پوشش قرار مي دهند.

 

واحد های دانشگاهی

 

واحد هاي دانشگاهي در دانشگاههاي فنلاندي مبتني برطرح هفته هاي تحصيلي است. يك هفتة تحصيلي به اندازة 40 ساعت كار يك دانشجو به حساب مي آيد كه تقريباً مشابه يك هفتة كاري 40 ساعته است.

هفته هاي تحصيلي خود بر دوره هاي سخنراني، آزمون کتبي و انجام تحقيقات مشتمل مي گردد.لازم به ذکراست که تخصيص هفتة تحصيلي به يك درس علاوه برزمان حضور دانشجويان در كلاس بر زمان منطقي اختصاص يافته به كتب درسي دانشگاهي مشتمل مي گردد.

به عنوان مثال،دانشجوي برخوردار از25 ساعت سخنراني، از12ساعت زمان جهت نگارش يك مقاله تخصصي برخوردار مي باشد.يك هفتة تحصيلي بندرت بر40ساعت ارتباط بدون فعاليت خارجي مشتمل مي گردد.

دانشگاهها

 

درکشورفنلاند تعداد22موسسه آموزش عالي با جمعيت دانشجويي بالغ بر126000 وجود دارد.

10موسسه،دانشگاههاي سنتي چند رشته اي بوده و12موسسه نيز،درزمره موسسات تخصصي مي باشند.دسته اخيرنيزخودبر3مدرسه اقتصاد ومديريت بازرگاني،3دانشگاه فن آوري ومعماري ،1مدرسه عالي دامپزشكي،1دانشگاه حرفه وفن (هنرهاي صنعتي)،1فرهنگسراي هنرهاي زيبا، 1فرهنگسراي موسيقي، 1فرهنگسراي تئاتر ومدرسه عالي دفاع ملي مشتمل مي گردد.

کليه22موسسه آموزش عالي فوق ازمحل بودجه هاي دولتي تأمين اعتبارگرديده ودر ارتباط با امور داخلي از استقلال كامل برخوردارمي باشند.

وزارت آموزش عهده دارمسئوليت توسعه كلي نظام آموزش عالي مي باشد.هرموسسه مشمول مصوبات مجلس مي باشدبه نحويکه اهداف ومحدوده درجات دانشگاهي و پايه وساختار مدارج پشرفته براساس اين مصوبات تعريف مي گردد.

رابطه تنگاتنگ ميان تحقيق وتدريس از جمله صفات بارز نظام دانشگاهي فنلاند مي باشد. تمامي موسسات آموزش عالي کشورفنلاند به ارائه تحصيلات پايه وپيشرفته تا سطح دكتري مبادرت مي نمايند.

 

مقاطع تحصيلی

 

مقطع كارشناسی

 

پايين ترين درجه دانشگاهي مستلزم گذراندن حداقل120واحد درسي بوده و دست كم3 سال به طول مي انجامد.اين درجه شامل واحدهاي پايه و مباني در رشته هاي اصلي و ارائه پايان نامه مي باشد.

 

مقطع كارشناسی ارشد

 

اين درجه دانشگاهي مستلزم گذراندن حداقل160واحد درسي يا درجه دانشگاهي مقدماتي ومتعاقب آن60-40واحد درسي است كه دست كم5سال تمام وقت يا2سال بعد ازاخذ درجه مقدماتي عالي به طول مي انجامد.

دراين مقطع دانشجويان واحد مطالعاتي پيشرفته را گذرانده و مهياي ارائه پايان نامه مي شوند.

 

مقطع دكتری

 

طي اين مقطع، دانشجويان پس ازگذراندن دوره هايMaister / Magister  مي توانند به دوره هاي دكتري وارد شوند. در اغلب رشته ها، پيش از دكتري يك درجه پيش دكتري را مي توان اخذ نمود

كه معمولاً در حدود دو سال تحصيل تمام وقت پس از درجه عالي دانشگاهي به طول مي انجامد.تحصيلات در مقطع دكتري4 سال تمام وقت به طول انجاميده و شامل مطالعات نظري و ارائه رساله دكتري است كه بايد در انظار عموم از آن دفاع كند.

در رشته هاي پزشكي و دندانپزشكي سه درجه تخصصي تكميلي وجود دارد. دوره هاي اين مدارج 3 تا 8 سال يه طول مي انجامد كه متعاقب يك درجه عالي دانشگاهي همراه با کار عملي بيشتر به دانشجويان ارائه مي گردد.

 

ارزيابی تحصيلی

 

 دانشجويان دانشگاه هاي فنلاند درمعرض ارزيابي مداوم قرار دارند. ارزيابي دانشجويان در دانشگاهها ودانشكده هاي مختلف متفاوت مي باشد.

در اغلب موارد، پيشرفت دانشجويان بر مبناي آزمون كتبي پايان دوره يا سلسله مباحث پايان واحدهاي تحصيلي تکميلي سنجيده ميشود.

آزمونهاي دانشگاهي عمدتا بر مبناي جلسات درسي و كتب معرفي شده برگزار مي گردند. به علاوه برگزاري آزمونهاي شفاهي نيزالزامي بوده و نمرات آن در رايانه مرکزي دانشگاه ثبت مي گردد.

به عنوان بخشي از تحصيلات پيشرفته، دانشجويان ملزم به ارائه پايان نامه مي باشند.در دانشگاههاي هنر،پايان نامه به صورت ارائه يك اثرهنري نظيركنسرت،اجراي نمايش،خلق يک اثر نقاشي و….. مي باشد.

عملکرد دانشجويان طي دوره هاي درسي معمولاً به صورت تکي و توسط اساتيد دوره ارزيابي مي گردد.اين درحاليست که مسئوليت ارزيابي نهايي برعهده مدير گروه هر رشته تحصيلي است.

نهايتا آزمون هاي پاياني وپايان نامه هاي دانشجويي توسط ممتحنين بي طرف دانشكده ارزيابي مي گردد.

 

 سيستم نمره دهی

 

بالاترين نمره : 5- 3

مرز قبولي و مردودي : 1

پايين ترين نمره :1

 

گفتني است که درارزيابي پايان نامه ها نيز به طور معمول از مقياس پايين ترين و بالاترين نمره(5-1) استفاده مي گردد.

 

ارزشيابی مدارك خارجی

 

 نهادهای مرکزی

 

1- مركز اطلاع رساني ملي ارزشيابي دانشگاهي ENK/NARK

2-  شوراي ملي آموزش

3- دانشگاهها و مراکز آموزش عالي

4- شوراي ملي امور پزشكي- حقوقي

5- وزارت كشاورزي و جنگلداري

گواهينامه های آموزشی

 

مدرك پاية دانشگاههاي فنلاند، مدرک کارشناسي ارشد مي باشد.هيچ مدرك رسمي پايين تري وجود ندارد، اگرچه گواهينامة مشابه مدرک کارشناسي را مي توان پس ازگذراندن100 تا 120 واحددرسي(طي مدت زمان2تا 4 سال) اخذ نمود.

اسامي متفاوتي براي درجة کارشناسي ارشدبا عناوين VK , VTK KTK, KK , HK , FKکاربرد دارد.به عنوان مثال FKمخفف کارشناسي ارشد هنروYK مخفف کارشناسي ارشدعلوم اجتماعي است.گذراندن مدت زمان160-250هفتة تحصيلي جهت اخذ مدرك کارشناسي ارشد الزامي است.

از جمله شرايط لازم جهت احراز مدرک کارشناسي ارشد، ميتوان به گذراندن دوره هاي مطالعاتي تخصصي،تحقيقات علمي وارائه پايان نامة کارشناسي ارشد درسمينارهاي علمي اشاره نمود.

زمان متوسط براي اخذ مدرك کارشناسي ارشد بين 5 تا7سال متغيراست.اين درحاليست که اغلب همزماني تحصيلات فرد با كارپاره وقت وتشكيل خانواده، زمان مورد نياز را طولاني تر مي سازد.

ازاين روي،حداكثر زمان لازم جهت اخذ مدرك کارشناسي ارشد،10سال تحصيلي است.

فراتر از مدرك کارشناسي ارشد فرد مي تواند براي اخذ جواز كار ادامة تحصيل داده و به احراز مدرک دكتري متعاقب دفاعية تز دكتري نائل آيد.

تحصيل براي اخذ جواز كار دربيشتر اوقات ماهيت مستقلي دارد. هنوزهم تعداد كمي رشته هاي سازمان يافته دكتري،مشابه دانشگاههاي آمريكايي به علاقه مندان ارائه مي گردد.

آموزش معلمان

 

سياستهای آموزشی

 

همانند ديگركشورهاي غربي، فنلاندبه لحاظ جمعيت خوددرحال پيرشدن است نوزادان فراواني كه پس ازجنگ جهاني دوم  به دنيا آمدند،

به تدريج به سن بازنشستگي نزديك مي شوند در حالي كه گروه هاي سني جوانتر كم شمارتر هستند.اخيراً دولت طرح ملي را براي كارگران مسن به اجرا گذاشته است كه درصدد حمايت از قابليت ها ومنابع جسمي ورواني جمعيت ميان سال است

تا آنها پيش از سن بازنشستگي رسمي بازنشسته نشوند.تفاوت هاي آموزش ميان نسل قديم ونسل جديدقابل توجه است.تقريباً نيمي از افراد بالاي 45 سال بدون برخورداري از آموزش حرفه اي ابتدايي مناسبي به كار مشغول شده اند.

درنتيجه همپايي با تغييرات سريع ومقتضيات فزاينده زندگي شغلي براي آنان دشوار است.از اين روي، آموزش بزرگسالان در کشور فنلاند تأكيد خاصي بر آموزش وتربيت افراد بزرگسال به ويزه مهاجران بزرگسال دارد.

هدف اصلي طرح آموزش بزرگسالان، تضمين دستيابي به مهارتهاي اصلي فناوري اطلاعاتي است كه علاوه بر جوانان در اختيار بزرگسالان وسالخوردگان نيز قرار گيرد.

از اين روي، طي سالهاي اخير بخش قابل ملاحظه اي از تربيت وآموزش بزرگسالان متوجه مطالعات فن آوري اطلاعاتي بوده است.

علاوه براين،به منظور تثبيت مهارتهاي جامعه اطلاعاتي شهروندان بزرگسال،توجه خاصي برانجام مطالعاتي درخصوص رفاه اجتماعي جمعيت سالخورده به ويزه مهاجرين و اقليتهاي قومي بزرگسال مطرح گرديده

و درعين حال مقتضيات خاص مناطق كم جمعيت نيز مد نظر قرار مي گيرد.

 

توسعه آموزشی

 

سيستم آموزشي و كارآموزي بزرگسالان فنلاند نتيجة گسترش تاريخي درازمدت است.آموزش بزرگسالان در فنلاند به ويژه طي دو دهة اخير گسترش يافته و تنوع پيدا كرده است.

 آموزش بزرگسالان فنلاندي رسماً  به دو بخش آموزش عمومي بزرگسالان و آموزش حرفه اي بزرگسالان تقسيم مي گردد.آموزش عمومي بزرگسالان تادهه1970گسترش يافت.

گفتني است که گسترش آموزش بزرگسالان خود معطوف به آموزش حرفه اي بزرگسالان است. آموزش حرفه اي بزرگسالان بر ارتقاء مهارتهاي زندگي كاري افراد بزرگسال در طول اوقات فراغت آنان تاکيد دارد.

افزايش آمادگي آموزش بزرگسالان متأثرازتغييراتي است كه درجامعه رخ مي دهد که ازآن جمله مي توان به ارتقاء كيفيت مأموريتهاي كاري، تغييرساختار اقتصادي جامعه و مهاجرت افراد  از مناطق روستايي به مناطق شهري اشاره نمود.

آموزش عمومي بزرگسالان نيزخود برآموزش متوسطة تکميلي بزرگسالان و آموزش غير رسمي كه توسط مراكزآموزشي بزرگسالان،مدارس متوسطه محلي و کلاسهاي تابستانه دانشگاهي ارائه مي گردد،مشتمل مي گردد.

طي آموزش غير رسمي بزرگسالان، فرصتهايي درجهت گسترش سواد افراد بزرگسال بدون در نظر گرفتن صلاحيتهاي ويژه  آنان فراهم مي آيد.

موضوع آموزش غير رسمي بزرگسالان بر آموزش زبان مادري ، زبانهاي خارجي، داده پردازي اطلاعات، علوم هنري، تربيت بدني ، مهارتهاي اجتماعي وزيبا شناسي و خود درماني اخلاقي مشتمل مي گردد.

درآموزش اجتماعي بزرگسالان تمركزيادگيري بر قاعدة فعاليت هاي دموكراتيك است.دراين نوع ازآموزش،قيد وشرطهاي آموزش عمومي بزرگسالان براساس مهارتهاي فردي اعمال مي گردد.

شكل ويژه ديگر از آموزش بزرگسالان استخدام و حضور اين افراد در دوره هاي كار آموزي و مديريت شغلي افراد بيكار وتحت پوشش قرار دادن اين قبيل افراد مي باشد.

آموزش بازار كار عمدتاً آموزش حرفه اي است

و هدف آن متعادل ساختن عرضه و تقاضاي نيروي انساني و بر طرف سازي کمبود نيروي انساني است.به واسطة ركودو ضعف موقعيت شغلي درنيمة اول سال1990حجم بازاركار آموزشي گسترش يافته است.

علي رغم اينكه وضعيت شغلي به تدريج بهبود يافته است،همچنان تقاضاي جدي براي آموزش بازار كار وجود دارد، به نحويکه طبق آمار بدست آمده طي سال1997، بالغ بر 52% از متقاضيان دوره هاي کارآموزي موفق به دستيابي به آموزش كاريابي مي گردند.

طي سالهاي اخير بخش قابل توجهي از آموزش بزرگسالان و كارآموزي با تحصيلات I T  همراه شده است.علاوه براين،به منظوراستحكام بخشي به دانش و مهارتهاي اجتماعي شهروندان

توجه زيادي به افزايش رفاه اجتماعي و آموزشي افراد بزرگسال و جلوگيري از محروميت اجتماعي و برطرف سازي نيازهاي ويژة مناطق داراي جمعيت متراكم معطوف گرديده است.

 

آموزش ضمن خدمت

 

ساختار آموزشی

 

در نتيجه اصلاحات انجام شده درزمينة مدارس جامع و اعمال ديگر تغييرات اساسي در سيستم آموزشي طي دهة 90 ، دولت اقدام به فراهم كردن آموزش ضمن خدمت براي مدرسين كرد كه ميزان اين آموزش در توافق هاي گروهي از 5 – 3روز رده بندي شد.

به واسطه اعمال سياست تمركز زدايي در حوزه مديريت آموزشي،مسئوليت آموزش ضمن خدمت به متصديان امور آموزشي محول شده است چراکه مسئولان امور پرورشي به اين امر توجه دارند كه مدرسين در آموزشهاي حرفه اي بيشتري مشاركت نمايند.

هيچ قانون خاصي بر آموزش ضمن خدمت معلمين حاكم نبوده وشركت در دوره هاي آموزش ضمن خدمت تا حدي بنا به توافق گروهي صورت مي گيرد.

معلمين معمولاً در آموزش ضمن خدمت به مدت 3روز در سال با مزايا و حقوق كامل شركت مي كنند.ازطرف ديگر، كارفرماها اين حق رادارند كه معلمين تمام وقت رابراي تدريس منصوب نموده

و به انتخاب برنامه ها و طرحهاي آموزشي ضمن خدمت مبادرت نمايند. آموزش ضمن خدمت خود از انواع مختلفي به شرح ذيل برخوردار مي باشد:

 

1 .  آموزش ضمن خدمت با برخورداری معلمين از قدرت تصميم گيری

 

دراين نوع آموزش فرد شركت كننده ازحمايت مالي شهرداري يا مدرسه محل خدمت خود برخوردارميگردد. اغلب مدرسين نظر مساعدي درخصوص اين نوع آموزش دارند چرا كه به افزايش دانش و معلومات معلمين در زمينة رشته هاي تحصيلي خود يا روش كار منتهی مي گردد.

 

2 .  آموزش ضمن خدمت فراهم آمده به واسطه سازماندهی موسسات آموشی

 

اين نوع ازآموزش معمولاً درحيطة مسئوليت مقامات محلي است.ازاين روي،مقامت محلي براي هزينه هاي آموزشي خود يارانه دولتي دريافت مي نمايند.

هدف اصلي اين دوره اختصاص حداقل مبلغ 1%از درآمد تدريس به آموزش ضمن خدمت مي باشد.گفتني است که در اين نوع آموزش، معلمين حقوقي دريافت نمي دارند.

 

3 . دولت به ويژه، شوراي ملي آموزش، مسئوليت سازماندهي، نظارت و حمايت مالي اين نوع آموزش را به عهده دارد.

 

اين نوع از آموزش، درجهت گسترش اجراي اهداف تعريف شده توسط مجلس و دولت و يا متصديان آموزشي و وزارت آموزش و پرورش و شوراي ملي آموزش در زمينة نتايج مورد نظر طراحي شده است.اين نوع آموزش عمدتاً در زمينة بالا بردن مهارتهاي معلمين در محدوده هاي ذيل متمركز مي باشد:

 

1- بهره گيري آموزشي از اطلاعات و فني آوريهاي ارتباطي(ICT)

2- گسترش دوره هاي آموزش زبان فنلاندي و جهاني سازي آن در جهت برقراري روابط آموزشي با ساير کشورها

3- ارزيابي صحيح از عملکرد دانش آموزان و تقويت سيستم خود ارزيابي آموزشي و آموزش ميداني

لازم به ذکراست که معلمين حقوق و مزايايي براي فراگيري اين نوع آموزش دريافت نمي دارند.

حضور در اين برنامه ها براي کليه معلمين آموزش عمومي يا حرفه اي آزاد بوده و هيچ شرايط خاص پذيرشي وجود ندارد.

 

آموزش فنی و حرفه ای

 

  ساختار آموزشی

 

آموزش فني و حرفه اي ابتدايي به صوت كار آموزي تقريباً براي كليه رشته ها در موسسات فني حرفه اي عرضه مي شود.

گذراندن دوره حرفه اي ابتدايي دو تا سه سال بطول مي انجامد وآموزش آن در موسسات فني حرفه اي چند رشته اي يا تخصصي اراچه مي شود.

با اتمام دوره حرفه اي سه ساله، دستيابي به كليه اشكال آموزش عالي ميسر مي گردد. در آموزش حرفه اي تكميلي، امكان تحصيل در دوره هاي حرفه اي پيشرفته ودوره هاي حرفه اي تخصصي وجود دارد.

مدارك دوره هاي حرفه اي پيشرفته وتخصصي تنها در آزمون هاي قابليت سنجي اعتبار يافته وعموماً براي بزرگسالان شاغل در نظر گرفته مي شود

به طورکلي ميتوان گفت که نظام آموزشي فني و حرفه اي در فنلاند، مشتمل برمجموعه اي از رشته هاي مختلف،انواع موسسات و سطوح مختلف آموزشي است.

اين نظام مشمول قانون مصوب موسسات فني و حرفه اي مصوب سال1987مي باشد. گفتني است که در خصوص هر موسسه، مصوبه اي جداگانه وجود دارد.

 

برنامه های آموزشی

 

برنامه هاي آموزشي فني و حرفه اي مبتني بر راهبردهاي ملي طراحي برنامه هاي درسي است.برنامه هاي جديد آموزش فني و حرفه اي طي سال1995 ابلاغ گرديد.

گفتنيست که برنامه هاي آموزشي مدارس مذکور باهمكاري كارشناسان حوزه صنايع،موسسات تحقيقاتي و موسسات آموزش فني و حرفه اي تدوين مي گردد.

درحال حاضر برنامه هاي درسي مدارس فني و حرفه اي بر آموزشهاي حرفه اي شغل مدار و دروس مشترك اجباري مشتمل مي گردد.

تحصيلات فني و حرفه اي علاوه بر دروس نظري وعمومي بر آموزش عملي نيز مشتمل مي گردد.

بخش اعظم دوره هاي تحصيلي فني و حرفه اي درقالب آموزشهاي تئوريک و درموسسات فني و حرفه اي سپري مي گردد.

اين درحاليست که عمده فعاليتهاي عملي درکارگاه هاي آموزشي صورت مي پذيرد.برخلاف دوره هاي كارآموزي معمول،دانشجويان وكارفرمايان ازرابطه قراردادي با يکديگر برخوردارنمي باشند،

چراکه كارفرمايان درقبال برنامه هاي آموزشي ارائه شده،حق الزحمه دريافت ميدارند.

دوره هاي کارآموزي عمدتاً بردوره هاي5-1ماهه بالغ ميگردد.ازجمله دروس اجباري مشترك درتحصيلات متوسطه عمومي و فني و حرفه اي ميتوان به دروس زبانهاي فنلاندي و سوئدي به عنوان زبان مادري، زبان خارجي،رياضيات،فيزيك،شيمي ،فناوري اطلاعاتي،تعليمات اجتماعي،تربيت بدني،بهداشت و هنر اشاره نمود.