فنون کامل تدریس اثربخش

بازدید: 1217 بازدید
فنون کامل تدریس اثربخش
teach98.ir

فنون کامل تدریس اثربخش

 

تدریس به مجموعه اعمالی که معلم برای جلب توجه شاگردان به تدریس اثر بخش و کارآمد‌تر اجرا می‌نماید، گفته می شود. آشنایی و آگاهی نسبت به فنون تدریس و اعمال آنها در کلاس درس توسط معلم، باعث می‌شود، وی بدون استفاده از خشونت و تنبیه بدنی، کلاس را مدیریت نموده و نظم را حاکم سازد. از جمله فنون تدریس می‌توان موارد زیر را بر‌شمرد:

 

۱- تدبیر منفی

 

تدبیر منفی یکی از تکنیک‌های خانواده درمانی است و معلم به منظور ساکت کردن کلاس یا جلب توجه دانش‌آموزان از آن استفاده می‌نماید. بدین صورت که وقتی کلاس شلوغ می‌شود معلم طنین شادی صدای خود را کم کرده و بغض صدایش را افزایش می‌دهد و با این روش به کلاس نظم می‌بخشد.

 

 

۲- کم و زیاد کردن تن صدا

 

به منظور جلب توجه شاگردان و وادار کردن آنها به گوش دادن، معلم باید با صدای یکنواخت صحبت نکند. نوسانات صدای خود را کم و زیاد کند تا دانش آموزان شنونده فعالی شوند.

 

 

۳- حرکت‌های معلم

 

بین حرکت‌های معلم و توجه شاگردان رابطه مستقیم وجود دارد.(شعبانی،۳۸۲) هر چه حرکات هدفمند معلم و حرکت کردن به آخر کلاس و برگشتن و حرکات پایین کلاس معلم بیشتر باشد. معلم بر کلاس مسلط‌تر خواهد بود و شاگردان هم بیشتر به او توجه خواهند کرد و در نتیجه یادگیری بهتر صورت می‌گیرد.

 

 

۴- تاکید روی بعضی از مفاهیم و کلمات

 

«نگاه کنید، دقت کنید» این کلمات خیلی مهمند و تکرار بعضی افعال و کلمات از جمله نکاتی است که به خاطر تاکید معلم، توجه شاگردان را جلب کند.

 

 

۵- اشارات معلم

 

بعضی از ایماها و اشارات معلم، باعث دقت بیشتر شاگردان می‌شود: حرکات دست، چشم، ابرو، دهان، انگشتان و سر، مشتمل بر این حرکات است.

 

 

۶- مکث‌های به موقع و هدفمند

 

برخی معلمان در حین توضیح دادن یا سخنرانی با مکث‌های به موقع حواس شاگردان را به مفاهیم جلب می‌نمایند. و سرو صدای دانش آموزان را کاهش می‌دهند و کلاس را اداره کنند.

 

 

۷- تشویق و تمجید دانش آموزان

 

یکی از فنونی که به عنوان ابزاری موثر در اختیار معلمان، تشویق و تمجید است؛ البته تمجید عملکرد شاگردان، با ارزش‌تر از تشویق آنان است. زیرا تشویق شاگردان باعث به وجود آمدن آموزش و پرورش سود گرایانه می‌شود. همچنین معلم می‌تواند با توجه به سن دانش آموزان از تقویت پته‌ای نیز بهره ببرد. یا از کارت‌های تلاش، امتیاز و کارت جایزه بدین منظور استفاده کند. استفاده فاصله‌ای و نسبی متناوب از این ابزار، اثر بخشی آن را ارتقا می‌بخشد.

 

 

۸- نگاه‌های معنی‌دار

 

گاهی نگاه‌های معنی‌دار معلم به دانش آموزی که به درس توجه ندارد یا سرو صدا می‌کند، باعث کاهش رفتار نا به جای او می‌شود. همچنین با عصبانیت نگاه کردن به دانش‌آموزانی که برای کلاس مزاحت ایجاد کرده‌اند؛ باعث می‌شود دانش?آموز وادار شود به درس‌های معلم گوش دهد.

 

 

۹- ضربه‌زدن به میز و صندلی

 

گاهی معلم با ضربه زدن به میز یا تابلوی کلاس، توجه شاگردان به مطالب و مفاهیمی که ارائه می‌شود جلب می‌کند.

 

 

۱۰- تدوین قانون و مقررات کلاس

 

تدوین قوانین کلاسی و تشریح آن برای دانش آموزان و آگاهی دادن به آنها باعث ایجاد نگرش می‌گردد و در نهایت موجب عملکرد مثبت فردی و گروهی می‌شود. لذا معلمان باید در تدوین مقررات کلاس به خصوص در روزهای اول دقت کافی داشته باشند.

 

 

مهارت‌های مدیریت کلاس

 

مدیریت کلاس بر دو مهارت به هم پیوسته و اساسی استوار است:

 

۱- تصمیم‌گیری

۲- اقدام

تصمیم‌گیری یعنی، چه اقدامی را چگونه، چه وقت، و به وسیله چه کسی باید انجام داد.

اقدام یعنی، عملی که در کلاس درس تحقق می‌پذیرد. مانند تأکید بر نکته‌های تدریس، استفاده از تخته سیاه و…

از این رو، مهارت‌های اساسی و ضروری برای مدیریت کلاس درس، به منزله‌ اتخاذ تصمیم مناسب و تبدیل آن به اقدامی موثر است.

 

مدیریت کلاس درس، زرهی نیست که معلمان از نخستین روز تدریس بر تن کنند و خود را در برابر مشکلات کلاس و چالش‌ها ایمن سازند، بلکه مهارتی است که هر روز با تجربه و تأمل و دقت معلم در کلاس کامل می‌شود و معلم را در امر تدریس کارآمدتر می‌سازد.