روش تدریس استقرایی

 

۱ـ تکوین مفهوم

 

برای دریافت و تکوین مفهوم  دو رویکرد اساسی وجود دار.

الف ـ مربی به انتقال و ارسال یک سویه مفاهیم می پردازد

ب ـ در جریان آموزشی مفاهیم زمینه سازی می شود تا مفهوم  با مشارکت فعالانه دانش آموز ان و معلم تولید شود.

 

روش تدریس

 

الف ـ مربی به انتقال و ارسال یک سویه مفاهیم می پردازد.

در این حالت معلم فعال و فراگیرندگان منفعـل هستند . ذهن فراگیرند گان مانند مخزنی است که معلم پر می کند و مفاهیم درس در وسعت  زیاد تکثیر  می شود . در این رویکرد به دنبال تولید دانش  هستیم ونه تکثیر آن.

 

ب ـ در جریان آموزشی مفاهیم زمینه سازی می شود تا مفهوم  با مشارکت فعالانه دانش آموز ان و معلم تولید شود

در این حالت دانش آموز نقش راهبردی  دارند و کلاس به صورت یک کار گاه یا یک ایستگاه یاد گیری فعــال اداره می شود . در این آموزش چون دانــش آموزان خود هم سازنده هستند وهم تولید کننده در نتیجه با میل آن را  علم می شناسند و بر آن تسلط می یابند .

 

۱ـ ۱ تعیین ، بر شماری و فهرست مطالب

 

    بعد از مشخص شدن موضوع از دانش آموزان  خواسته می شود که  :

 گروه کاری را تشکیل دهند .

به صورت انفرادی فکر کنند.

نظر چند نفر از دانش آموزان را برای سایرین قرائت می کنند .

اختصاص زمان به تفکر گروهی و مشورت افراد گروه .

 تنظیم یک فهرست مشترک.

 بحث و گفتگو بین سر گروهها .

 تشویق گروههایی که بیشترین نمونه ها را فهرست کرده اند .

ایفای نقش نظارتی ، هدایتی ، و تسهیل کنندگی از سوی معلم

 

 ۲ ـ ۱گروه بندی بر اساس ویژگی های مشترک

 

  پس از مرحله اول دانش آموزان باید  به صورت انفرادی وسپس با نظر بقیه اعضا گروه ، فهرست به دست آمده را به چند بخش تقسیم کنند.

گروه بندی عناوین بر اساس تشابه آنهاست و تشخیص این تشابهات به عهده انش آموزان است .

معلم در صورتی که موضوع برای دانش آموزان تفهیم نشده باشد  زمینه های فکری  افراد را تقویت می کند.

در صورت که دانش آموزان نتوانند دسته بندی ها را تشخیص دهند معلم به طور غیر مستقیم آنان را یاری می کند. و به دانش آموزان کمک می کند که تشابهات و تفاوت ها را به خوبی درک کنند. و فهرست نامنظم را منظم کنند .

 

۳ ـ ۱عنوان دهی  و طبقه بندی

 

 دو مرحله قبل فکر و اندیشه دانش آموزان به صورت خلاقانه ای  پیشرفت کرد و بر گستره معلوماتشان افزوده گردید.

 در این مرحله انتظار می رود :

 اعضاء هر گروه نام و عنوان مناسبی انتخاب کنند.و سر گروه آن را ارائه دهد .

 اعضاء گروه باید به صورت بحث و گفتگوی رو در رو به دفاع از نام گذاری خود بپردازند.

در نهایت با کمک معلم ، عنوان های مناسبی برای طبقه بندی خود انتخاب کنند.  و به توافق برسند .

دراین مرحله کروه بندی به طبقه بندی منجر می شود .و هر چیزی در طبقه ویژه خود جای می گیرد.

 

۲ـ تفسیر مطالب

 

یادگیری مؤثر و مطلوب زمانی اتفاق می افتد که فراگیرندگان بتوانند :

در خصوص مسئله و موضوع مورد نظر ، اظهار عقیده کنند و به تفسیر و تحلیل  آن بپر دازند . که این امر به شناخت دقیق و عمیق مسائل بستگی دارد .

 

۱ ـ ۲  تشخیص و تعیین جنبه های شاخص

 

فرا گیرندگان باید ویژگیهای مشتــــرک بین تمام  عناوین طبقات را معین کنند. تا بتوان بر اساس این ویژگیها تعریف یا توصیفی از اجرای هر گروه به دست آورد و آن را تجزیه و تحلیل کرد .بدینوسیله می توانند به طور مجزا ، مفهوم هر جزء را درک کنند و به توصیف آن بپردازند.

 

۲ ـ ۲کشف روابط و استنتاج

 

در این مرحله ، معلم و دانش آموز روابط علت و معلولی بین اجزاء  و طبقات را بررسی و نتیجه گیری می کنند. چرایی بعضی اجزاء و قرار گرفتن آنها را بررسی و جایگاه عناوین بررسی می شود. در این حالت یک جدول چند بعدی تدوین می شود.  

 

۳ ـ ۲ استنباط

 

با اجرای مراحل قبل ، استنباط دانش آموزان از موضوع افزایش می یابد و دلایل مورد نظر ، با درک کامل در ذهن  آنان ثبت می شود.

معلم سئوالاتی را طرح می کند واز دانش آموز ان می پرسد . این سئوالات نشان دهده عمق یاد گیری ودرک دانش آموزان از مسئله است .

سوالات بعید و واگرا هستند و کاملا به آنچه دانش آموزان یاد گرفته اند شباهت ندارد.

در این قسمت دفاعیات دانش آموزان باید گسترده تر از مراحل قبل باشد.

با پایان گرفتن این مرحله می توان گفت که مفهوم مورد نظر فرا گرفته شده است . دانش آموزان به موضوع تسلط دارند.

 

۳ ـ    کاربرد اصول

 

اصولی که در مراحل تکوین مفهوم و تفسیرمطالب  کشف و تولید شده است در مرحله بعد در ابعاد جدید تری  به کار گرفته می شود و بر اسا س مفهوم اصول ، موقعیت های جدید بررسی و تبیین می گردد

اطلاعات از ذهن بیرون می آید و در عرصه های زندگی به عمل متصل می گردد. در کاربرد اصول به تحقیق و روش های آن توجه زیادی میگردد.  ودر فرضیه سازی ( یکی از روشها ) بر اساس مبانی علمی به تفحص در موضوع پرداخته می شود.

 

۱ ـ ۳ پیش گویی نتایج ، توضیح پدیده های جدید و فرضیه سازی

 

      معلم اطلاعات جدید و نا آشنا را مطرح می کند و از فراگیران می خواهد بر اساس اصول و مفاهیم تدریس شده ، نتایج آن را بیان کنند

یا به فرضیه سازی بپردازند. فرضیه سازی پاسخی مبتنی بر حدس و گمان است . فرضیه اعضای گروه متفاوت است

این چند گانگی مفید وبه بحث  و گفتگو علمی منجر می گردد. و زمینه را برای دفاع و پشتیبانی آماده می سازد.

 

۲ ـ  ۳ توضیح یا پشتیبانی از فرضیه ها

 

پس از فرضیه سازی،فرضیه تأیید یا رد می شود.اعضاء گروه به طور جدا گانه  بحث می کنند.

 سر گروه دلایل هر گروه را به دیگران ارائه می دهد.موافقان و مخالفان به بحث می پردازند.

روش حل مسئله جان دیوئی کاربرد دارد.روشهای جمع آوری اطلاعات ، بررسی و اجرای روشها مؤثر است

 با تأیید یا رد فرضیه پایان نمی یابد بلکه فقط دلایل را بیان و استدلال افراد شنیده می شود.

 

۳ ـ  ۳ تصدیق پیشگویی

 

 بحث و بررسی نهایی دانش آموزان و معلم به تصدیق پیش گویی و اثبات فرضیه هامنجر می شود .

 استفاده معلمان از اصول علمی وآموزشی مراحل ، راهبردی و مهم است هر چه توانایی دانش آموزان در روش های تحقیق بیشتر تقویت شود ، در مرحله فرضیه سازی و تصدیق موفق تر خواهند بود .